Edebiyatta cinsiyet eşitliği konusunda çalışmaları ile tanınan ABD'li kuruluş Vida'nın yaptığı son çalışma Batı dünyasında çok ses getirmişe benziyor. Vida'nın edebiyat ödüllerinin büyük çoğunlukla erkeklere ve erkekleri konu alan kitaplara gittiğini ortaya koyan çalışmasının ardından Pakistanlı yazar Kamila Shamsie İngiliz Guardian gazetesinde 2018 yılının sadece kadın yazarların yayımlandığı deneysel bir yıl olması gerektiğini söylemiş ve bir çağrıda bulunmuştu. İngiltere menşeli küçük bir yayıncı olan And Other Stories bu çağrıya kulak verdi ve 2018 yılında sadece kadın yazarları yayımlayacağını açıkladı.

Yayınevi sözcüsü Stefan Tobler “Biz bunu yapabileceğimize inanıyoruz. Bunu hiç denemezsek ne değişecek? Hiçbir şey," diyor ve ekliyor: "Biz de pek çok yayıncı gibi daha çok erkek yazar yayımladığımızı fark ettik. Bu yıl bir kadın tarafından kaleme alınan dört, bir erkek tarafından kaleme alınan yedi kitap basmışız. Üstelik editörlerimiz ve danışmanlarımız da kadın. Bu sonucun nasıl gerçekleştiğini biz de anlayamıyoruz."

And Other Stories, diğer yayınevlerinin de bu çağrıya uymasını beklediklerini açıkladı. Ancak yazar ajanı Clare Alexander'a göre İngiliz yayıncıların bu çağrıya uyması neredeyse olasılık dışı. Çağrıyı kaleme alan Shamsie, bu tutumun provokatif olduğunu söylüyor ve bazı sorunlara dikkat çekmek için provokasyonun gerekli bir tutum olacağını savunuyor. Ama tek bir şartla, "onlar-biz" karşıtlığını bu kez de ters yönde yaratmadan. 

Kadınlar: Özel bir tür

Vida çağrıya neden olan çalışmasında; Pulitzer, Man Booker, National Book Award, the National Book Critics Circle Award, Hugo Award ve Newbery Medal Ödülleri'nin son 15 yılda ödüllendirdiği yazarları ve kitapları incelemişti. Çıkan sonuçlara göre kadınlar yalnızca erkeklere kıyasla daha az ödüllendirilmekle kalmıyor, kadınları anlatan kitaplar da ödüllerde eşitsizliğe maruz kalıyor. Araştırmaya göre kadınlar tarafından kadın karakterlerin yazıldığı romanların ödül alma şansı erkeklerin erkekleri anlattığı romanlara göre çok düşük. 

Araştırmayı Flavorwire'da değerlendiren Sarah Seltzer sonuçların feminist edebiyat eleştirisinin uzun süredir şikayetçi olduğu konulardan birine işaret ettiğini söylüyordu. Buna göre kadınları anlatan tüm yapıtlar sadece kadınları ilgilendiren özel bir tür olarak görülüyor. Oysa erkekleri ilgilendiren kitaplar evrensel olarak her tür okur tipinin ilgisine sunuluyor.

* Görsel: Selman Hoşgör

EB