Vişnenin Cinsiyeti, Bedende Yazılı ve Tek Meyve Portakal Değildir gibi romanlarıyla tanıdığımız Britanyalı yazar Jeanette Winterson, Sel Yayıncılık etiketiyle geçtiğimiz aylarda raflardaki yerini alan Sanat Başkaldırır adlı kitabında, sanatın varlık nedeni, dil, yazar ve okur ilişkisi, hayal gücü gibi pek çok konudaki denemelerini paylaşırken, Virginia Woolf, George Eliot gibi usta isimlerin metinlerine de yakın okuma yapıyor.

Winterson, yazar, ressam, müzisyen ya da unvanı ne olursa olsun, yaratıcı bir eylemle meşgul olanların hayatımıza ve kendilerine kattıklarından bahsediyor. Yaratcılığın çağımızda neye tekabül ettiğini de sorguluyor.

“Coşku ve Cüretkârlık Üzerine” alt başlığını taşıyan Sanat Başkaldırır'da ilham verici öylesine çok pasaj vardı ki, onlardan birkaçını, kısa kısa da olsa sizlerle paylaşmak istedik.

• “Ben yazarın hayatıyla eserleri arasındaki kesişmenin okur açısından önem taşımadığını düşünüyorum. Okura sunulan, yazarın bedeninden bir parça ya da doğrudan zihniyle ilgili bir içgörü değil, kendi başına, ayrı bir gerçekliktir.”

• “Hakikat kalıcı olansa şayet, sanat insanların giriştiği diğer tüm uğraşlardan daha hakiki olduğunu kanıtlamıştır. “

• “Şair okurları olsun ister. İletişim kurmak ister, ama yönteminden ödün veremez. Hususi dilden bir Çin Seddi inşa etmek ve konuşma dilinin gevşekliğine kaymak, şairin kaçınması gereken hatalardır. Her iki yolun da kendine özgü baştan çıkarıcı yanları vardır.”

• “Dünyaya çıplak geldim, ama fırça darbeleri üstümü örter, dil beni büyütür, müzik ritmimi belirler.”

Winterson'ın çocukluk fotoğrafı, 
otobiyografik romanı Tek Meyve Portakal Değildir'in 
İngilizce baskısının kapağında yer alıyordu.

• “İnsanın, sırf kendi memnuniyeti için bile olsa, kastettiği şeyi kesin olarak dile getirmesi zordur. Kastettiğini kesin olarak dile getirirken işin içine bir başkasını dahil etmek daha da zordur. Aramızdaki iletişim varsayımlara, çağrışımlara, ortak özelliklere ve kimsenin net bir şekilde tanımlayamayacağı ama var olduğunu herkesin kabul edeceği bir tür ortak kısaltmalar silsilesine dayanır.”

• “Bütün resimler mağara resmidir; içimizdeki basık, karanlık duvarlara yapılmış resimlerdir her biri, görkemin yansımasıdır.”

• “Dalgalar’da [Virginia Woolf] sokakta kulağınıza çalınabilecek türden tek bir cümle bile yoktur. Kendi kendinize konuşurken söyleyebileceğiniz türden tek bir cümle bile yoktur. Kullandığımız ve kullanmadığımız  bir dildir bu. (...) henüz keşfedilmemiş bir halkın kullanacağı kadar alışılmamış ve hareketli bir dildir bu.”

• “Kesinlikle esriklik arasında hiçbir çekişme yoktur. Dalgalar kendi sözcükleriyle sürüklenir. Sözcükler bir içeri bir dışarı gidip gelen ritmik hareketlerle, zihni meşgul eder, zihinde yankılanır, bir iz bırakırlar. Esriklik bir dönüşüm halidir.”

• “Sanat kişiye özel bir kâbus değildir, hatta kişiye özel bir rüya bile değildir. Sanat, geçmiş ve geleceğin olasılıklarının izini bugünün sarmalı içinde süren, ortak bir insani bağlantıdır.”

AB