İşten eve, evden işe; işten okula, okuldan işe; hayat hızla akıp giderken, bırakın geçen seneyi, dün yaptıklarımızı dahi unutuyoruz. Sevgililerimizin ve arkadaşlarımızın doğum günlerini atlıyor, özel günleri kutlamadan geçiyoruz. Tablo böyleyken, sevdiğimiz bir romancının doğduğu günü hatırlamamız ya da ünlü bir şairin öldüğü günü bilmemiz elbette mucize olurdu. Öyleyse hafızamızı tazeleyip, tarihte bu hafta Türkiye'de ve dünyada edebiyat dünyasını etkileyen hangi gelişmelerin yaşandığına bakalım:

13 Ocak

Yazar Necati Cumalı (1921) ve ABD'li yazar Edmund White (1940), doğdu. İngiliz şair Edmund Spenser, İrlandalı yazar James Joyce ile yazar, eleştirmen ve sanat tarihçisi Sabahattin Eyüboğlu (1973) hayatını kaybetti.

1785 - Dünyanın ilk gazetelerinden Daily Universal Register İngiltere'de yayımlanmaya başladı. Üç yıl sonra adı The Times olarak değiştirilecek olan gazete hala çıkıyor.
1898 - Emile Zola'nın L'Aurore gazetesinde yayımladığı J'accuse (İtham ediyorum) başlıklı açık mektup Dreyfus davası'nı kamuoyunun dikkatine taşıdı.
1959 - Kadın avukatlar Refik Erduran aleyhine dava açtı. Refik Erduran'ın Bir Kilo Namus adlı yapıtında kadınların şeref ve haysiyetlerinin zedelendiğini ileri sürdüler.

14 Ocak

Fransız romancı Pierre Loti (1850), ABD'li yazar John Rodrigo Dos Passos (1896) ile Japon yazar Yukio Mishima (1925), doğdu. İngiliz yazar Lewis Carroll (1898), şair Mehmet Emin Yurdakul (1944), Fransız yazar Anais Nin (1977) ile yazar Enver Naci Gökşen, yaşamını yitirdi.

1995 - İlk kez verilen Uluslararası Nazım Hikmet Şiir Ödülü, İstanbul'da yapılan bir törenle Suriyeli şair Adonis'e verildi.

15 Ocak

Fransız komedi yazarı ve oyuncu Jean-Baptiste Poquelin (Moliere) (1622), Sovyet yazar ve gazeteci İlya Grigoryeviç Ehrenburg (1891), Alman yazar Franz Babinger (1891) ile şair Nazım Hikmet Ran (1902), doğdu.

1759 - British Museum açıldı.
1870 - Amerika Birleşik Devletleri'nin Demokrat Partisini eşek sembolü ile tanımlayan ilk politik karikatür yayımlandı.
1997 - Basında promosyonu yasaklayan yasa TBMM'de kabul edildi.
2001 - Vikipedi yayın hayatına başladı.

16 Ocak

ABD'li yazar Susan Sontag (1933) ile gazeteci ve yazar Halit Çapın (1938), doğdu.

1952 - Gazeteci ve yazar Ercüment Ekrem Talu'ya Fransız "Légion d'honneur" nişanı verildi. Yazar bu ödüle Türk-Fransız kültür ilişkilerine katkılarından dolayı layık görüldü.
1986 - New York'ta toplanan Uluslararası PEN Kongresi, Türk hükümetini yazarlarla ilgili tutumunu gözden geçirmeye çağırdı.

17 Ocak

İngiliz romancı Anne Bronte (1820) ve Rus şair Sergei Gorodetsky (1884), doğdu. İngiliz yazar Rudyard Kipling (1936), edebiyat tarihçisi İsmail Habib Sevük (1954) ile yazar Mehmet Ali Birand (2913), hayatını kaybetti.

1605 - Cervantes'in Don Kişot adlı romanı ilk kez yayımlandı. Romanın 2. bölümü ise 10 yıl sonra basıldı.
1904 - Anton Çehov'un yazdığı Vişne Bahçesi oyunu ilk kez Moskova Sanat Tiyatrosu nda sahnelendi.
1960 - Yahya Kemal Müzesi açıldı. Müze Fatih Külliyesi'nin Baş Kurşunlu Medresesi'nde bulunuyor.
1990 - Yazar Aziz Nesin, kendisine "vatan haini" dediği gerekçesiyle Cumhurbaşkanı Kenan Evren aleyhine tazminat davası açtı.

18 Ocak

İngiliz şair Henry Austin Dobson (1840), İngiliz yazar A. A. Milne (1882) ile ABD'li yazar George Dawson (1898), doğdu. Yazar Nahit Sırrı Örik (1960) ve Alman oyun yazarı Carl Zuckmayer (1977), yaşamını yitirdi.

1886 - Kadınlar, Şükufezar dergisinde "saçı uzun aklı kısa" deyimine karşı mücadele başlattı.
1983 - Kültür Bakanlığı'nca Sinema Yasa Tasarısı hazırlandı. Bakanlık tasarıyla filmlere denetim getiriyordu.

19 Ocak

Sosyoloji ve pozitivizmin kurucusu Auguste Comte (1798) ile ABD'li şair ve öykücü Edgar Allan Poe (1809), doğdu. Siyasert tarihçisi ve yazar Ahmet Şükrü Esmer (1982), yazar Muzaffer Hacıhasanoğlu (1985), yazar Sebahattin Selek (1990), gazeteci, yazar Cüneyt Koryürek (2008) ile yazar Toktamış Ateş (2013), hayatını kaybetti.

1829 - Johann Wolfgang von Goethe'nin eseri Faust ilk kez sahnelendi.
1956 - Akis dergisi yazı işleri müdürü Cüneyt Arcayürek beraat etti. Arcayürek hakkında dava "Kedi gelince fareler kaçtı" başlıklı yazısı nedeniyle açılmıştı.
2007 - Gazeteci Hrant Dink uğradığı silahlı saldırı sonucu öldürüldü.

İlk görsel: Aysun Gündüz

GG