EGEMEN BERKÖZ
Günümüzden 70 yıl önce yayımlanan bir kitap edebiyat dünyasında bomba etkisi yaratmıştı. Orhan Veli, Oktay Rifat ve Melih Cevdet adlı üç genç şairin birlikte yayımladıkları bu kitabın adı “Garip”ti. Bomba etkisi yaratmasının nedeniyse şiirden her türlü süsleyici öğeyi, söz oyunlarını, imgeyi, ölçüyü, uyağı atarak yepyeni, yapyalın bir şiir önermesiydi. “Garip”te şiirleri yer alan ve bildirisini imzalayan üç genç şairin adları 1930’ların ikinci yarısında duyulmaya başlanmıştı. O yıllarda şiire egemen olanlarsa Mehmet Emin Yurdakul’un başı çektiği “Hececiler”, onların bir bölümünün oluşturduğu “Yedi Meşaleciler”, Yahya Kemal ve Ahmet Haşim’i izleyen “Öz Şiirciler”, bir de Nâzım Hikmet’in başı çektiği “Serbest Nazım”cılardı.
Üç genç şairin de ilk yıllarda benzer şiirler yazdıklarını görüyoruz. Sonra birden “Garip” geliyor. Nedenini de “Garip”in önsözünde açıklıyorlar. Onlara göre yazılmakta olan şiir yozlaşmış, kalıplaşmıştı; yeni bir şiire varmak, şiiri canlandırmak için, eski şiiri yıkmak gerekiyordu.
Onlardan önce eski şiiri yıkıp yeni bir şiir yaratmak gerektiğini söyleyen Nâzım Hikmet’i izlememelerinin nedeniniyse (yine önsözde) “sorun bir sınıfın gereksinimlerinin savunmasını yapmak olmayıp yalnızca beğenisini aramak, bulmak, sanata onu egemen kılmaktır” diyerek açıklıyorlardı.
“Garip” konusunun, kitaplar boyutunda irdelenebilecek bir konu, bir gazete yazısına sığması olası değil. Ben yalnızca şunu söylemek istiyorum. “Garip” olayı, bana göre, giymek zorunda kaldığı giysileri beğenmeyen bir kişinin soyunmasına benziyor. O kişi soyunduktan sonra biraz çıplak dolaşıyor ve sonra yeniden, kendi ürettiği giysileri giymeye başlıyor. Örneğin, Orhan Veli daha “Garip”in ikinci baskısının önsözünde, üstü kapalı da olsa, şiir anlayışında birtakım değişiklikler olduğunu, ama ilk baskıdaki o şiirleri yazmış olmaktan da pişman olmadığını, o zaman o şiirleri yazmak gerektiğini söyler. Daha sonraki şiirlerinde de “Garip” anlayışından gittikçe uzaklaşır. Melih Cevdet Anday ve Oktay Rifat’ın şiirlerinin sonraki yıllarda nerelere vardığı da ortada.
“Garip”in öyküsünü daha ayrıntılı olarak dinlemek isteyen şiirseverlere, yarın Halis Kurtça Kültür Merkezi’nde saat 20.00’de başlayacak “Garip Şiirinin 70. Yılı” başlıklı söyleşiyi izlemelerini öneririm. Müslim Çelik’in yöneteceği söyleşinin konuşmacılarıysa Cevat Çapan, Mustafa Köz ve Müslim Çelik. Etkinliğe Ömer Özgeç ve Güneş Özgeç de “Garip Şiirin Şarkıları”yla katılacaklar. (0 216 357 28 36)
Kaynak: Cumhuriyet
Yeni yorum gönder