Bir gün üniversitedeyken, sosyal bilimler alanında çalışma yapan öğrencilerin ödevlerinin neredeyse tamamının başlığında “kimlik” sözcüğünün geçtiğinden yakınmıştı hocamız. Nasıl bir zamanda yaşıyorduk? “Kimlik sorunu” dediğimiz şey artık evcilleştirdiğimiz, araştırma nesnesi haline getirdiğimiz sıradan ödev konularından biri mi olmuştu? Yoksa bu durumun kendisi ayrı bir tez konusu mu olmalıydı? Kimlik dediğimiz, belli ki en çok kaybedilen şeydi; hem de sadece bir resmi belge olarak değil.

YANKI ENKİ

Anlaşılan o ki, zamanı ve mekanı aşıyor bu kimlik meselesi. Belki de bu yüzden edebi bir konu. “Ben kimim?” sorusu, olası cevaplarıyla beraber düşündüğümüzde en çok edebiyata yakışıyor. Hem klasiklerde –Dostoyevski’de, Kafka’da– karşılaştık bu soruyla hem de popüler edebiyat türlerinde, hatta çizgi romanda. Şimdi de ödüllü bir Güney Afrikalı yazardan, Damon Galgut’tan duyuyoruz bu soruyu.

Tabii ki Galgut bu soruyu soran ilk Güney Afrikalı değil, ama Sahtekâr, onun Türkçede yayımlanan henüz ikinci kitabı olduğu için taze bir ses olarak değerlendirebileceğimiz bir yazar. Köklü yazarlardan Coetzee’yi ve Nadine Gordimer’i, daha fazla okura ulaşması gereken Zakes Mda’yı, genç ve umut veren yazarlardan Lauren Beukes’i düşününce, Güney Afrika’nın sağlam kalemlerin beşiği olmaya devam ettiği görülüyor.

Galgut’u daha önce çevrilen Doktor adlı eserinden hatırlayanlar olacaktır belki, ama bu isim başka bir yerde de karşınıza çıkmış ve fark etmemiş olabilirsiniz; zengin bir mektup derlemesi olan Üç Harfli Kelime: Aşk adlı kitapta da yer almıştı Galgut. Sert ama içten bir dille kaleme aldığı vurucu bir aşk mektubuna imzasını atmıştı.

      (Görsel çalışma: Jaya Nicely)

Melankolik bir kahraman

Sahtekâr, üç bölüme ayrılmış bir roman. Aslında ilk ve son bölümler kahramanımız Adam’ın öyküsüne giriş-çıkış yaptığımız eşikler. Asıl meseleyi romanın belki de dörtte üçünü oluşturan orta bölümde seriyor Galgut. Sadece içerikle değil, anlatıcı diliyle de oynuyor bu bölümde. Az önce bahsettiğimiz eşikleri geçmiş zamanda okurken, söz konusu bölümü şimdiki zaman kullanarak kaleme alıyor.

Adam, şair olmaya çalışan, ama sözcüklere tutunmayı çok da beceremeyen melankolik bir kahraman. Aradığı kaçışı bir değişiklik yapıp kardeşinin kullanmadığı evine yerleşmekte, eski hayatından uzaklaşmakta buluyor. Yeni hayatında tanıştığı kişiler ve eski tanıdıkları karşımıza teker teker çıkmaya başladığında, bize belki de Ian McEwan romanlarını hatırlatacak bir gizem ve tekinsizlikle yüzleşiyoruz. Az önce bahsettiğimiz kimlik meselesine geliyoruz böylece. Adam, kim olduğunu bilmeyen ve kimliğini bulmak isteyen biri mi, yoksa kim olduğunu aslında çok iyi bilen ve bunu unutmak isteyen biri mi? Derdi başkasının yerine geçmek mi? Bu soruların cevabı romanın adında saklı olabilir mi?

Diğer eserleri de çevrildiğinde göreceğiz ki Galgut belli bir duruşu, bakışı, ruh hali olan “kimlik sahibi” bir yazar. Sahtekâr’da da gördüğümüz gibi, gerçekten söyleyecek sözü olan, kahramanını yaratırken onun nasıl bir kahraman haline geldiğini okuruna en yalın üslupla iletebilen biri; kısacası iyi bir romancı.

(Manşette kullanılan görsel çalışma Katherine Howard'a aittir.)