Kayıp Zamanın İzinde serisiyle dünya edebiyatının klasiklerinden olan Fransız yazar Marcel Proust’un, kendi kitabını öven eleştirilerin yayımlanması için gazetelere para verdiği ortaya çıktı.

Müzayede evi Sotheby’s’de gelecek ay yaklaşık 2 milyon liraya satılması beklenen Swann’ların Tarafı'nın nadir bir kopyasının içinde ortaya çıkan mektuplara göre, varlıklı bir yazar olan Proust, Swann’ların Tarafı'nın Le Figaro’nun kapağında yer alması karşılığında 300 frank ödemiş.

Fransız yazarın, bunun yanı sıra bir arkadaşının kitabı hakkında yazdığı övgü dolu eleştirinin Journal des Debats dergisinin kapağında yer alması için 660 frank ödediği belirtildi.

Proust, arkadaşının yazısını yayımlatmak için üç yayınla daha görüşmüş ancak yalnızca Gil Blas gazetesine para ödeme teklifinde bulunmuş.

Bütün bu süreçleri yatağından kontrol eden Proust’un yayıncısı Grasset’nin editörü Louis Brun’e “paranın tamamını ödeme” sözü verdiği de mektupta yer alan bilgiler arasında.

Aynı mektupta Proust’un “yanıltıcı reklam” ve seçici redaksiyon konusunda da epey bilgi sahibi olduğu görülüyor.

Swann’ların Tarafı'nı övdüğü yazısında kitabını “küçük bir şaheser” ve “uyku getiren buharları alıp götüren rüzgar esintileri gibi” diye niteleyen Proust, kendini Britanyalı yazar Charles Dickens’la da kıyaslıyor: “Bay Proust’un gördüğü ve hissettiği şey tamamen orijinal. Yazdıkları göz kamaştırıyor. Bu kitap, neredeyse Kübistlerin dördüncü boyutu olma iddiası taşıyor.”

Fransız yazarın, kendisi hakkında kullandığı “seçkin yazar Marcel Proust” ifadesini değiştirdiği için Le Figaro’ya öfke duyduğu da mektupta yer alıyor.

Uzmanlar, Proust’un kitaplarını para karşılığı övdürmesinin sebebinin yazarın Kayıp Zamanın İzinde serisini bastırmak için yayıncısına para ödemek zorunda kalmasına bağlıyor. Buna rağmen para karşılığı kitabı basmayı kabul eden Bernard Grasset, kitapla ilgili “Okunacak şey değil,” ifadelerini kullanmıştı.

CS

Kaynak: AFS, The Guardian