E-postalar, onlarca telefon konuşması ve bir süre sonra yapboza dönen tablo çalışmaları sonucunda (yorgun ve) gururluyuz. İşte 2013 yılının "öne çıkan" 50 romanı!
Söz konusu liste, bu yıl içinde basılan binlerce roman arasında hangilerinin öne çıktığını göstermek için hazırlandı. Bu yıla dair bir bellek oluşturmak niyetiyle. Edebiyat dünyasının ortak sesini sunabilmek için... Ama, mutlak anlamıyla "en iyi"leri göstermek amacıyla, hiç değil. Çünkü, edebiyatın içinde nefes alan bir ekip olarak, yazının numaralanıp sıralanamayacağını, dışarda kalanın içeridekinden pek çok açıdan daha iyi olabileceğini; içeride olanın bile hakkaniyetle değerlendirilemeyeceğini ve hatta belki de, dışarıda kalan o bir tanecik romanın gelecek yüzyıllara kalacak yegane yapıt olma olasılığını barındırdığının farkındayız.
Yerli romanlar ağırlıkta
Yılın öne çıkan romanlarını belirlemede üçüncü yılımız. Geriye dönüp baktığımızda, her üç yılın listesinde de telif romanlar ile çeviri romanların neredeyse eşit sayıda yer aldıklarını görüyoruz. 2011 ve 2012 yıllarında, ilk sıralara yerleşen romanlar için de bu eşitlik aşağı yukarı geçerliyken, 2013 yılında, sizin de fark edeceğiniz gibi listenin ilk sıralarında yerli romanların bir ağırlığı var. Özellikle, son eserlerini iki yıl ya da daha önce yayımlamış isimler... Listenin ilk sırasında yer alan Hasan Ali Toptaş örneğin; Heba romanından önce en son 2007 yılında Harfler ve Notalar isimli bir deneme kitabı çıkarmıştı, son romanı Uykuların Doğusu ise 2005 tarihliydi. Keza Mehmet Eroğlu'nun 2009 yılında Mehmet isimli romanıyla başladığı Fay Kırığı üçlemesini artık tamamlaması bekleniyordu.
Yerli demişken... Listede iki yerli yazarın ilk romanları da yer alıyor. Edebiyatımızda yer etmiş ve eserleri merakla beklenen genç-yaşlı pek çok yazarın listeye üst sıralardan girmesi bir kenara, kimi yazarların ilk romanıyla listede yer alabilmesi iyi haber.
Türkçede ilk kez basılan kitaplar
Bu yıl, yıllar önce ilk baskıları yapılan çok önemli kitapların tekrar basılma / çevrilme yılıydı: Nabokov’un Solgun Ateş’i, Slyvia Plath’in Sırça Fanus’u, Alfred Döblin’in Berlin Alexander Meydanı da öne çıkan romanlar arasındaydı; ama bu kitapları listemizde göremeyeceksiniz. Çünkü biz sadece Türkçede ilk kez basılan kitapları listeye dahil etmeyi tercih ettik.
Butik yayınevleri bu yıl çok görünür. Batı'da baş döndürücü bir hızla tekelleşen yayın piyasası, bugün Türkiye'de pek de aynı durumda değil. Gelecekte ne olur bilinmez elbette, ama bugün güzel kitapların önemli bir kısmı birkaç cesur uç beyinin eline bakıyor.
Son bir not: Kasım 2012 ile Kasım 2013 tarihleri arasında yayımlanmış 50 romanı, 55 isim belirledi. Herkes kendi 10 kitabını önerdi ve ortaklıklar üzerinden, ortaya bu liste çıktı. Yani, seçicilerin her biri, tüm listeden sorumlu değil. Hatta belki de, bir seçicinin hiç mi hiç beğenmediği bir kitap bu listeye en tepeden girmiş olabilir. Ne ki, bu bizim gözümüzde kaçınılması gereken bir durum değil.
İdefix Sanal Kitap Fuarı için hazırladığımız bu listeyi Idefix'in sayfasında görmek için tıklayınız!
Kimler seçti?
A. Ömer Türkeş, Abidin Parıltı, Adnan Binyazar, Ahmet Ergenç, Ali Çolak, Ali Görkem Userin, Altay Öktem, Asuman Kafaoğlu-Büke, Aykut Ertuğrul, Aysu Önen, Ayşe Çavdar, Behlül Dündar, Buket Aşçı, Burcu Aktaş, Burcu Arman, Cem Erciyes, Cemil Kavukçu, Ceyhan Usanmaz, Çağlayan Çevik, Elif Bereketli, Elif Tanrıyar, Ersan Üldes, Esra Yalazan, Ferhat Uludere, Feyza Hepçilingirler, Filiz Aygündüz, Gülenay Börekçi, Gülüm Dağlı, Güray Süngü, Hakan Bıçakcı, Hande Öğüt, Hande Şarman, Hasan Cömert, Hayati Roman, Haydar Ergülen, Işık Yanar, Kaya Genç, küçük İskender, Lal Laleş, Mehmet Fatih Kutan, Melisa Kesmez, Meltem Gürle, Mert Tanaydın, Mesut Varlık, Nazan Maksudyan, Neslihan Acu, Onat Bahadır, Oylum Yılmaz, Selçuk Uygur, Semih Gümüş, Sevin Okyay, Sibel Oral, Suavi Kemal Yazgıç, Tuncay Birkan, Yenal Bilgici
İŞTE 2013'NİN ÖNE ÇIKAN 50 ROMANI!
1) Heba - Hasan Ali Toptaş
İletişim Yayınevi
2) Mel'un - Selim İleri
Everest Yayınları
3) Tek Kanatlı Bir Kuş - Yaşar Kemal
Yapı Kredi Yayınları
4) Daha - Hakan Günday
Doğan Kitap
5) Aile Çay Bahçesi - Yekta Kopan
Can Yayınları
6) Tuhaf Bir Erkek - Leyla Erbil
İş Bankası Kültür Yayınları
7) Bir Son Duygusu - Julian Barnes
Ayrıntı Yayınları
Çeviren: Serdar Rıfat Kırkoğlu
8) Eve Dönmenin Yolları - Alejandro Zambra
Notos Kitap
Çeviren: Çiğdem Öztürk
9) Çıplak ve Yalnız - Hamdi Koç
Doğan Kitap
10) Alper Kamu: Cehennem Çiçeği - Alper Canıgüz
April Yayınları
11) Beyoğlu'nun En Güzel Abisi - Ahmet Ümit
Everest Yayınları
12) Fay Kırığı 3 - Rojin
İletişim Yayınları
13) Ruhi Mücerret - Murat Menteş
April Yayınları
14) Kızıl Darı Tarlaları - Mo Yan
Can Yayınları
Çeviren: Erdem Kurtuldu
15) Şeytan Tangosu - Laszlo Krasznahorkai
Can Yayınları
Çeviren: Bülent Şimşek
16) Kün - Sezgin Kaymaz
İletişim Yayınevi
17) Venüs - Şebnem İşigüzel
İletişim Yayınevi
18) Büyülenme - Hermann Broch
İthaki Yayınları
Çeviren: Süheyla Kaya
19) Radetzky Marşı - Joseph Roth
Can Yayınları
Çeviren: Ahmet Arpad
20) Nisyan - Murat Gülsoy
Can Yayınları
21) Doğu'dan Uzakta - Amin Maalouf
Yapı Kredi Yayınları
Çeviren: Ali Berktay
22) Paralı Asker - Georges Perec
Sel Yayıncılık
Çeviren: Esra Özdoğan
23) Minare Gölgesi - Engin Ergönültaş
İletişim Yayınevi
24) Mütercim - Alper Gürkan
Hece Yayınları
25) Dolambaç - Gerbrand Bakker
Metis Yayıncılık
Çeviren: Türkay Yalnız
26) Bayan Jean Brodie'nin Baharı - Muriel Spark
Siren Yayınları
Çeviren: Püren Özgören
27) Naomi - Jun'ichiro Tanizaki
Jaguar Kitap
Çeviren : İlker Özünlü
28) Huzursuz Adam - Henning Mankell
Altın Kitaplar Yayınevi
Çeviren: Seda Hauser
29) Malafrena - Ursula Le Guin
Metis Yayınları
Çeviren: Cemal Yardımcı
30) Hızlandıkça Azalıyorum - Kjersti Skomsvold
Jaguar Kitap
Çeviren: Deniz Canefe
31) Tek Bacaklı Yolcu - Herta Müller
Siren Yayınları
Çeviren: Çağlar Tanyeri
32) Öteki Dünya - J.G. Ballard
Sel Yayıncılık
Çeviren: Süha Sertabiboğlu
33) Kayıp Gergedanlar - Cem Kalender
Alakarga Kitap
34) Sahnede Ölüm - Pascal Mercier
Kırmızı Kedi Yayınevi
Çeviren: İlknur Özdemir
35) Gözyaşının Kimyası - Peter Carey
Ayrıntı Yayınları
Çeviren: Gökçe Gündüç
36) Benim Mutlu Hayatım - Lydia Millet
Kolektif Kitap
Çeviren: Berrak Göçer
37) İtlaf - Ozan Can Özübal
Raskol'un Baltası
38) Son Oyun - Ahmet Altan
Everest Yayınları
39) Emanet Gölgeler Defteri - Ethem Baran
İletişim Yayınları
40) Madam Samatya - İbrahim Yıldırım
Doğan Kitap
41) Saklı Bahçeler Haritası - Nermin Yıldırım
Doğan Kitap
42) Serbest Düşüş - Nilüfer Kuyaş
Can Yayınları
43) Kayıp Kentin Radyosu - Daniel Alarcon
Ayrıntı Yayınları
Çeviren: Süha Sertabiboğlu
44) Ateş Etme İstanbul - Celil Oker
Altın Kitaplar Yayınevi
45) Nar Ağacı - Nazan Bekiroğlu
Timaş Yayınları
46) Bedende Yazılı - Jeanette Winterson
Sel Yayıncılık
Çeviren: Süheyla Çağlayan Mathews
47) Aleve Dokunmak - Zoran Drvenkar
On8 Kitap
Çeviren: Murat Özbank
48) Ve Dağlar Yankılandı - Khaled Hosseini
Everest Yayınları
Çeviren: Püren Özgören
49) Pek Saygıdeğer Ptolemy Grey - Walter Mosley
Dedalus Kitap
Çeviren: Merve Balcık
50) Size Pandispanya Yaptım - Mario Levi
Doğan Kitap
Emre Bayın'a katkılarından dolayı teşekkür ederiz!
perec'in adını bari siz yanlış yazmayın!!!
Kardeşimin Hikayesi 2013 'ün en iddaalı romanlarından bir tanesi. Tam bir başyapıt. Herkese sonuna kadar tavsiye ediyorum. Listede olmaması ise beni üzdü.
Seçim gayet güzel sıralamaya pek takılmamak lazım.
keşke sıralamadan verilse idi...
Bence de sıralamada hatalar var veya sıralamanın bir önemi yok. diğer yorumlara katılıyorum bazı kitaplar yazarları nedeniyle sıralamaya alınmış gibi duruyor.
Okuduklarımdan Kün kitabının çok çok ön sıralarda olması gerekiyordu.. yine Venüs ve Kayıp Kentin Radyosu çok güzeldi. Doğudan Uzakta, Malafrena ve Size Pandispanya yaptım yazarlarının en iyi kitapları değil bu listeye yazarları için alınmış olmalı..Ve Dağlar Yankılandı bu listede olmasına gerek olmayan bir kitap.. Radetzky Marşı'da daha alt sıralara kaydırılabilir..
Seçimlerde büyük yayınevlerinin ve yazar isimlerinin etkisi olmuş gibi görünüyor..
Ali Çolak o seçici kurulun hepsini cebinden çıkarır. Kim olduğunu, edebiyatla 'ne kadar ilgili' olduğunu bilmiyorsanız bu sizin cehaletiniz. Siz asıl iki kıytırık yazı ya da röportaj yaparak kim olduğu belirsiz o seçicilere takılın.
Verileri incelemek ilginç gerçekten. Şöyle kısa bir çalışmayla fark ettim ki listeye on bir kadın yazar otuz dokuz erkek yazar girebilmiş. Erkek egemenliğinin devam ettiği söylenebilir. Geçen yılki verilerle karşılaştırıp eğilimi saptamak isterdim. Kadınlarımızın edebiyattaki yerini gözlemlemek açısından anlamlı olabilirdi.
Öte yandan yine yabancı yazarların sayısı yirmi ikide kalırken yerli yazarlarımız yirmi sekize ulaşmış. Buradan edebiyatımızın hala içeriden beslendiği sonucuna varılabilir mi? Zaten çalışmanın başında geçen yıllarda da olduğu gibi yaklaşık olarak dengeli bir dağılım var denilmiş. Verilerini inceleyince kuşkulanmadım değil. Yerli yayınların sayısının fazlalığı açıkça görülüyor, kanımca.
Öte yandan yine bir diğer ayrıntı da listedeki yayın evlerini karşılaştırınca anlaşılıyor. İlk elliye giren yayın evlerinin yirmi beş tanesi beş yayın evinde toplanmış durumda. İletişim ile Can altı, Doğan beş, Everest dört ve Sel üç yayınıyla listede yer almış. Böylece büyük yayın evlerimizin yayınlarını hala etkisini sürdürüyor diyebiliriz. Banka destekli yayınlardaki görece durgun ise bir başka ilginç nokta. Uzun yıllar edebiyatımızı besleyen finans sektörünün devleri yayıncılık yarışında geri mi düştüler. Geçen yıllardaki verilerle karşılaştırmak yararlı olabilir. Öte yandan yeni kurulan ve niş işler ile dikkat çeken yayınlarda listeye girmeyi başarabilmiş.
Neyse ben kısaca böyle bir değerlendirme yapmamı sağlayan ve sonuna yaklaştığımız yılın edebiyat dünyası için resmini ortaya koyan bu değerli çalışma için teşekkürler. Emeğinize sağlık.
Bence cuk oturan bir liste olmuş.Fakat Mario Levi'nin son kitabı ortalarda olmalıydı.
ben bunların "ilk 50 roman" gibi sırayla verildiğini düşünmüyorum. O yüzden bu kadar ön yargılı olmamalısınız bence
üzgünüm çok özensiz bir liste, çoğu yazar ismi sebebiyle alınmış, yeni romancılar es geçilmiş. hakan günday'ın geçen yılki felaket romanı da başlardaydı. bu yıl da başa konulmuş. kesinlikle haketmiyor.
Heba'ın ilk sırada olması beni hiç şaşırtmadı. Hasan Ali TOptaş bunu haketmişti. Nisyan,Tuhaf Bir Erkek, Kayıp kentin Radyosu da okuduklarım ve beğendiklerim arasında. Özellikle Nisyan.
İyi okumalar.
Belki de ilki sonuncusundan daha çok öne çıkmıyor da hepsi aynı öneme sahip...
Ali Çolak'ın seçiciler arasında bulunacak kadar edebiyatla ilgili olduğunu sanmıyorum. Durum zaten seçilenlerde kendini gösteriyor.
Yekta Kopan'ın 5.sırada, Kjersti Skomsvold, Pascal Mercier, Ballard gibi yazarların romanlarının 30.sıralarda olduğu bir listeyi çok ciddiye alamayacağım. Kusura bakmayın!!!
Yeni yorum gönder