İster katılın, ister katılmayın, bu yıl Man Booker Ödülü jüri başkanlığı görevini üstlenen Peter Stothard, edebiyat bloglarının ciddi eleştirinin sesini bastırdığı ve bunun da edebiyata zarar verdiği konusunda bir uyarıda bulundu. Kendisi de bir blog yazarı ve editör olan Stothard, “edebi eleştirinin iyiyi ve istikrarlıyı belirleyebileceğini ve bunun neden iyi olduğunu açıklayabileceğini” savunuyor. Öte yandan, blog yazarlarının tabiri caizse “çatlak sesler” çıkardığını düşünüyor.

Stothard'a edebiyat dünyasından, özellikle de blog yazarlarından gelen tepkiler çoğalırken, biz de bu durumu bizimkilere bir soralım dedik. Bu ay 'Sorduk' bölümünde bu konuyla yakından ilgili üç cepheyi ağırlıyoruz. Türkiye'deki blog yazarları, yazarlar ve yayınevleri mevzuyu nasıl karşılıyorlar, görelim.

CEREN KAVAK

Stothard'a edebiyat dünyasından, özellikle de blog yazarlarından gelen tepkiler çoğalıyor.

(Görsel çalışma: Onur Atay)

Gülşen Çetin (Blog yazarı)

Stothard’ın kitap bloglarının edebi eleştiriye zarar verdiğine dair görüşlerine ne yazık ki hiç katılmıyorum. Beş yılı aşkın bir süredir blog yazan ve yoğun olarak okuyan bir insan olarak; bugüne dek klasik yazılı basında göremeyeceğim birçok eleştiriye, tavsiyeye ve uyarıya bloglar sayesinde ulaştım. İnternetteki her şeyde olduğu gibi bloglar konusunda da iyiyi ve kötüyü mutlaka ayırt etmek gerekiyor tabii ki, fakat bu işe gönül verenler bunu herhangi bir maddi motivasyonla değil tamamen sevdikleri için yapıyorlar. Bir yayında yer almak ya da eleştirdikleri eserin yazarının bu düşünceleri görüp görmeyeceğini düşünmek gibi dertleri genellikle yok. Bu yüzden de çoğunlukla samimiler ve gerçek düşüncelerini yazıyorlar.

Stothard’ın bloglarda yazılan yazıları “eleştiriye açık olmayan fikirler” olarak yorumlaması kendisinin bloglara farklı bir gözle baktığını işaret ediyor bana kalırsa. Kendi adıma konuşmam gerekirse; blogumda yazdığım yazılara iyi ya da kötü yorumlar gelmesi beni her daim memnun etti bugüne kadar. Fikirlerin pek azının “belli bir dayanağa” sahip olduğu yorumu ise gerçekten üzücü, lise edebiyat derslerinden aklımızda kalan “sanat için sanat mı yoksa halk için sanat mı” polemiğine benziyor. Kitaplar insanların okuması için yazılıyorsa, okuyan insan fikirlerini ifade ettiğinde kitabın kendisinden başka bir dayanağa daha ihtiyaç var mıdır gerçekten? Hiç kimse kitap bloglarına akademik çalışmalara verilen değerin verilmesini beklemiyor (ve dahi istemiyor tabii ki) ama insanın aklına ister istemez bu uyarının edebiyat dünyasındaki hâkimiyeti kaybetme korkusuyla ilgisi olabileceği geliyor.

Onur Caymaz (Yazar)

Bay Stothard yanılıyor. Edebiyatın geleceğini asıl etkileyen şeyin bu tarz demeçler olduğunun farkında değil... Edebiyat eleştirisini sadece kendilerinin yapabileceğini düşünmeleri de oldukça vahim. Kalitenin sınırlarını kendileri belirleyecek demek. Gide, Proust’u yayınlamayı kabul etmemişti. Gerçek edebiyat eleştirisini üreten şey internetin sokakları, duvarları diyebileceğimiz bloglardır asıl. Orada ısmarlama yazı yazılmaz. Alberto Manguel’in Kelimeler Şehri adlı kitabının sonunda bu konuyla ilgili nefis bölümler var. Beyefendiye tavsiye olunur.

Tuğba Eriş (Notos Kitap Yayın Koordinatörü)

“... yeniliklere karşı dikkatli olmalıyız,” diyor Peter Stothard. Sanırım asıl korkutucu olan bu cümle. Teknolojik gelişmenin belli dönemlerde çeşitli kaygılara yol açtığını gördük. En son e-kitap konusunda yaşandı bu. E-kitap kullanıcılarının sayısının gün geçtikçe arttığı bir gerçek. Yenilikler yavaş ve emin adımlarla olursa sanırım korkularımız da azalacak. Biraz zaman gerek sadece. Yayımlanan kitap çeşidinde ve sayısında büyük bir artış var. Neyi, nasıl, niye okuyacağı konusunda öneriler ve yönlendirmelerle de yol alıyor birçok okur. Mesela sevdiği bir yazarı sosyal medyada takip ediyor ve önerdiği bir kitabı okumak için can atıyor. Bu çok da endişelenecek bir durum gibi gelmiyor bana. Nihayetinde bir blog kuşağı, sosyal medya kuşağı bu ve herkesin kendi rotasını çizmeye hakkı var. Evet, nitelikli eleştiri konusunda bir sıkıntı olduğu muhakkak ve bloglarda da büyük bir çeşitlilik var ama mesele, popüler ilgilerin alanına girmeden nitelikli edebiyattan/bloglardan uzaklaşmamak kanımca.