Olga ölene kadar Avda Trajedi bildiğimiz Rus romanları şeklinde ilerler. Bildiğimiz Rus romanlarından kastım, ilk modernler olarak tasnif edilen Tolstoy ve Dostoyevski romanlarıdır. Olga’yı öldürdükten sonra Anton Çehov, bu çemberi kırmaya çalışır. Ve bunu başarır da.

Avda Trajedi’nin kocasını aldatan, günahkâr kadın figürü Olga, Tolstoy’un Anna Karenina’sını hatırlatır. Biraz da Flaubert’in Madam Bovary’sini. Olga’nın onlardan farkı, kocasıyla birlikte sevgilisini de aldatmasıdır. Çünkü Olga sadece aşk saikıyla hareket etmez. Olga gösterişli bir hayatın peşindedir. Fakir, aklını oynatmış bir babanın evinden, durumu iyi, kendisine zil zurna aşık, her dediğini emir telakki edip, yerine getiren kahya Urbenin’in evine gelin olarak gider. Üstelik Urbenin elli yaşında, iki çocuklu bir duldur. Olga bunlara bakmaz. Onun için önemli olan; Urbenin’in, baba evinden daha rahat bir ev sağlamasıdır ona. Fakat Urbenin’in sağladığı rahat yaşamdan daha gösterişlisi vardır. O da Kont Aleksey Karneyev’in malikanesidir. Olga ne fedakâr ve aşık kocasını umursar, ne de ona gizli bir aşkla bağlı olan Sergey Petroviç Zinovyev’i. O, bu ikisini de Kont’la aldatır. Oysa Olga, Zinovyev’e aşıktır. Gösterişli, zengin, müreffeh bir hayat, Olga için aşkından bile önemlidir. Anna Karenina ve Madam Bovary için tam tersidir. Aşk, onlar için zenginlikten önemlidir. Aşkları için hem gösterişli ve müreffeh hayatlarından hem de eşlerinden vazgeçmeyi göze alırlar. Bu yönleriyle onlar, Olga’dan daha asil, duygulu ve içlidirler. Benzer asaleti, Olga ölürken sevdiği Zinovyev için gösterecektir.

Tutkulu karakterler

Avda Trajedi’deki karakterlerin, bir türlü beladan kurtulamamaları ve verdikleri kararlara uyamamaları Dostoyevski’nin Kumarbaz’ını hatırlatır. Sergey Petroviç, kontun ne kadar ahlaksız olduğunu ve onunla arkadaşlığını bir an önce bitirmesi gerektiğini bilir. Kararlar alır: Bir daha onun davetine icabet etmeyecektir. Bir daha onun gece alemlerine katılmayacaktır. Fakat bu kararlara rağmen her davetine icabet eder, her içki alemine katılır. Kont da, içkiyi bırakacağını söyler. Kendine ve çevresindekilere söz verir, ama bırakamaz. Her gün, bir önceki günden daha fazla içer. Urbenin ise, Olga’nın kendi felaketi olduğunu bildiği halde peşini bırakmaz. Felakete doğru uygun adım ilerler. Bu karakterler Dostoyevski’nin doğruyu bilen ama uygulayamayan, bir nevi iradesiz karakterlerine benzer. Kumarbaz’daki kumarbaz Aleksey, babaanne Antonia Vasilyevna, general, Polina kendilerini bir şeye kaptırdıkları zaman, onun kötü olduğunu bildikleri halde sonuna kadar gitmeyi, dibi bulmayı önleyemezler. General, âşık olduğu Fransız kadın nedeniyle mahvolur, Aleksey kumar ve Polina nedeniyle, babaanne ise oğluna yönelik kızgınlığı nedeniyle. Hepsi de tutkulu karakterlerdir. Dostoyevski bu durumu “Rus olmakla” açıklar.

Çehov, Tolstoy ve Dostoyevski’nin çizdiği bu çemberden, iki yolla çıkmayı başarır. Birincisi, romandaki anlatıcı ve yazar olan Kamışov’la okuyucu arasına editör sokar. Editör romanı beğenir. Gazetesinde yayımlamak ister. Fakat maalesef Olga’nın öldüğü bölüme kadar yayımlayabilir. Sonrasında kitap olarak yayımlanacaktır. O da elimizdeki nüshadır. Editörün notlar ve Kamışov’la arasında geçen diyalogları eklediği, bol keseden şüphelerini sıraladığı nüsha. Editörün notları ve Kamışov’la sohbetleri, romanı ayrı bir platforma çeker. Bildiğimiz Rus romanı formatından çıkarır. İkincisi; Çehov, Olga cinayetini ayrıntılarıyla anlatır. Burada anlattıklarından çok anlatmadıkları, sezdirdikleri önemlidir. Çünkü cinayeti işleyen, Olga’nın eski kocası Urbenin değildir aslında. Urbenin ceza alır, Sibirya’ya sürülür. Olga’nın cinayetini sevgilisi, sorgu yargıcı Zinovyev soruşturur. Zinovyev, sorguyu yönlendirir. Zinovyev’in niyeti, katilin kim olduğunu bulmak değildir. Bir an önce Urbenin’in suçlu bulunup tutuklanması, ceza alması yönündendir. İşte bu sayfalarda, Çehov’a özel zekâ pırıltılarıyla dolu, eğlenceli, düşündürücü anlatımla karşılaşırız. Çehov, romana asıl bu noktada damgasını vurur. Katilin kim olduğu belli değildir. Ama bir yandan da katilin kim olduğunu gösterecek veri ve şahıslar tek tek ortadan kaldırılmaktadır.