Clowes’un 1985’te Cracked dergisinde, yirmili yaşlarında yayınlanmaya başlayan çizgileri, birkaç sene içerisinde öne çıkan, 1950’lerden bugüne gönderilmiş bir dedektif karikatürü gibi duran Lloyd Llewellyn karakteri ile iyice ünlenir. Bugün hala bağımsız çizgi roman sektörünün yön verici yayınevlerinden olan Fantagraphics aracılığıyla, süreli yayınlar üzerinden çizerle buluşan Lloyd Llewellyn, sonradan çizerin esas debut’su sayılacak Eightball’a varacak olan yolun taşlarını dizer. Eightball, çizerin 1989’dan 2004’e kadar olan tüm işlerini kapsayan seçki yayınlardan oluşur; sonradan kendi kitaplarına kavuşacak olan Ghost World (Hayalet Dünya) ve DDKE gibi öyküler, ilk olarak Eightball sayesinde, ayrı fasiküller aracılığıyla okuyucuyla buluşur. Bu iki öyküden Ghost World, 2001’deki sinema uyarlaması vesilesiyle genele yayılır ve Clowes’un adını çizgi roman dışında da dört bir yana duyurmasını sağlar. Ghost World o döneme kadar anlatılmayan, şehirli olduğunu sanan ancak taşraya ait olan, progresif olduğuna inanan ancak ilkel kalan ve dönemin küreselleşme anlatısıyla dünyanın birçok yerinde benzerine rastlanabilecek, vazgeçmiş gençlik prototipini beyazperdeye en iyi yansıtan örneklerden biri olarak kayda geçer. Hatta, (belki de yönetmen Terry Zwigoff’un sakin ancak dönemin bağımsız sinemasında çokça rastlanan başarılı dramatik dili sayesinde) Ghost World filmi zamanla X Kuşağı olarak adlandırılan 65-80 arası doğmuş ve gençliğini 2000’lere ilerleyerek yaşamış olan nesil için zamanla kült bir esere dönüşür. Genç kadın karakterler Enid ve Rebecca etrafında, taşra Amerikası eleştirileriyle dolu olan öykü, gençliğin bolca meşgul olduğu ve belki de tüm dünyada yayılmakta olan yeni milenyum depresyonunu en sade şekilde anlatır. Senaryo ve film, konvansiyonelin ne kadar dışında olsa da Clowes’a diğer arkadaşlarıyla ortaklaşa bir Oscar adaylığı getirir. Clowes’un sinemayla ilişkisi bununla ibaret kalmaz, Eightball’da sadece dört sayfadan oluşan ‘Art School Confidential’ öyküsü de gene Zwigoff tarafından 2006’da sinemaya aktarılır ve başarı toplar.

Clowes, dönemdaşı çizgi romancılar Chris Ware, Charles Burns ve diğer muadillerine benzer şekilde ‘kent sıkıntısı’nı odağına alarak, farklı nesillerden çeşitli karakterleri, kurduğu gerçek veya gerçeküstü dünyalar içerisinde konuşturarak derdini anlatır. Burada odaklanılması gerekense, bu karakterler her ne kadar gerçekdışı olsa da Clowes’un, yarattığı kurgu ancak dayanıklı bağlam içerisinde bize gerçek olanı hatırlatmasıdır. 2016 tarihli Patience’ta (Sabır), bir ölüm sonrasındaki zaman yolculuğu macerası üzerinden sorulan sorulara kurgu cevaplar arayan Clowes, 2010 tarihli Wilson’da ise ana karakteri vesilesiyle John Kennedy O’toole’un Alıklar Birliği’ndeki Ignatius karakterini hatırlatırcasına düzene, sisteme, kentli yaşamının hedeflerine bir bir saydırır. Burada altını çizmek gereken, Clowes’a özgü diyebileceğimiz bir yaklaşım ise çizerin çizgisinin ve tarzının öykülere göre değişip dönüşebilmesidir. Wilson’da her ibret dolu tek sayfalık hikâyede biçimini değiştiren çizer, DDKE’de baştan sona ‘90’ların bağımsız ve siyah beyaz Amerikan çizgilerini anımsatan bir tavır takınır. Eightball’un büyük kısmında karikatüre yakınsayan tarzı, Patience’ta tamamen renkli ve pop-art’a göz kırpan, durağan bir tarza bürünür. Kısaca, Clowes hikayelerinin temposu ve tavrına göre çizgisini de dönüştürebilen, bunu hikâye-görsel bütünlüğünü bozmadan becerebilen esnek çizerlerden biridir.

Clowes’un üretimi sadece kitap ve filmlerle sınırlı kalmaz. Her ne kadar yeraltında kalmayı seçse de ‘90’ların gerektirdiği şekilde alternatifin popüler olması durumunu Clowes da yaşar. 95’te Ramones’un “I Don’t Want to Grow Up” (Büyümek İstemiyorum) şarkısının klibine çizgileriyle katkıda bulunur. 93’te Coca Cola’nın X Kuşağı için özel olarak tasarladığı (95’te üretimi duracak olan) OK. adlı gazlı içeceğin kutularının tasarımına Charles Burns ile birlikte dahil olur; metal kutuların üstünde yer alan desenleri Burns ve diğer çizerlerle birlikte, alışılagelmişe karşı bir dille tasarlarlar. Gene 90’ların Seattle merkezli meşhur plak şirketi (Nirvana, Soundgarden vb. gibi grunge devleriyle çalışan) Sub Pop için maskot ve benzeri tasarımlara imza atar. Kısacası, dönemin kültürel alanında çok farklı mecralarda Clowes’un imzasını bugün bile yakalayabilmek mümkündür.

Daniel Clowes, isminin şöhretine rağmen hem genelin hem de yeraltının beğenisini kazanabilen, üretken ve aynı zamanda kendini güncelleyebilen bir anlatıcı olarak çizgi romanın evrensel koridorlarında hala önemli bir yer tutuyor ve bu gidişle de tutacak gibi görünüyor. Bu noktada işlerine Türkçe halleriyle erişebilmek biz Türkçe yayın takipçileri için ayrıca bir şans olarak öne çıkıyor; bu vesileyle öncelikle Karakarga ve ardından İthaki yayınevlerinin yaklaşımını da ayrıca takdir etmek gerekiyor. Clowes’u bu yazı veya farklı şekilde yeni yeni tanıyanlara imrenerek; Wilson’la gülüp Enid’le üzgünlüğünüzü kızgınlığa dönüştürmenizi, Jack’le maceralara atılıp Clay Loudermilk’le korkudan korkuya koşmanızı canı gönülden diliyorum.