Fikir olarak güzel duran bu romanda, Mackintosh ilk kitabındaki gibi bir tür ada-evren yaratmak yerine anlatısını başkarakterimiz Calla’nın ağzından çıkan sözlere emanet ediyor. Bu kuranın sebepleri ve sonuçları, böyle bir ritüelin nasıl doğduğu, bu kurala neden riayet edildiği, kadınların ne tür bir ortamda hangi şartlarda yaşadığı gibi sorular belirsiz. Sadece kurallarla açılıyor kitap: Mavi bilet kariyer, beyaz bilet annelik. Bunun dışında, yaşam pek de farklı görünmüyor; kadınlar barlara gidebiliyorlar, günlük hayatlarına pek de işleyen bir denetim mekanizması olmasa gerek ki birileriyle tanışıp ilişki yaşayabiliyorlar, vesaire. Öyle distopik bir evren -bilet dışında- yok karşımızda. Bu nedenle, bir “Ol dedim ve oldu” durumu göze çarpmıyor değil. Atwood’un o karanlık dünyasına adım atamıyoruz bir türlü. Çünkü dediğim gibi, kuralların neden ve nasıl olduğu, buna zorlayanların kimler oldukları, ne tür bir toplumda yaşadığımız bilgileri bizde mevcut değil. Bu sebeple, hikâye havada kalmış bir şekilde başlıyoruz kitaba. Mesela mavi bilete layık görülmüş birinin ne tür bir denetimden geçeceği gibi sorular da müphem kalıyor ve haliyle, henüz en başından aklımızda bir “Neden buna uyuyorlar ki” sorusu beliriyor. Tüm distopyalarda öyle değil midir? İnsanlara uymaları için belirli kurallar tanınıyorsa, benim bir okur ya da izleyici olarak, bu kurallara insanların hangi saiklerle riayet ettiğini görmek gibi bir hakkım olmalı ki ben de kani olayım, mavi bilet çeken birinin buna sorgusuz sualsiz uyması gerektiğine.

Nihayetinde, biletini seçip kariyerine odaklanması gereken Calla, kariyer yerine kendisini “çağıran” anneliğe kulak vermeyi seçiyor ve sonrasında kitabımız bir aksiyon bölümüne, Calla’nın kaçışına odaklanıyor. Fakat burada da Calla karakterimiz bize ayrıntılı bir biçimde anlatılmadığı için, karakterin motivasyonuyla empati kuramıyoruz. Yani, Calla’ya mavi bilet çıktığında, oturup “Ah, nasıl olur, Calla anne olmak istiyordu?” diye üzülmüyoruz çünkü elimizde öyle bir veri yok. Calla anne olmak istiyormuş… Ama bir anda anneliğe doğru adım atmak isteyen karakterin bizde tekabül ettiği bir yer de yok. Böylelikle, bir aksiyon filminden daha fazla tat alamıyoruz kitaptan; en azından kitabın vadettiği feminist sorgulama, toplumsal eleştiriler, o keskin yazım vesaire, bir anda boşa düşüyor. Bize de oturup okumak, kitabın bitimini beklemek kalıyor.

Uzun lafın kısası, bundan altı ay önce, Su Kürü için, bedeni tanımladığı ölçüde sınırlanan, eleştirdiği özcülüğü tekrar üreten bir roman olduğunu yazmış, yine de Handmaid’s Tale dizisinden sonra iyice görünür olan feminist anlatılara özgün bir katkı olduğundan bahsetmişim. Mavi Bilet, Su Kürü’nden birkaç tık geride, bu söylenmeli. Mackintosh’tan bir şey okuyacaksanız, bu kesinlikle Su Kürü olmalı.