2013'ün bitmesine günler kaldı. Büyük bir coşkuyla karşıladığımız bu yıl, edebiyat dünyasına neler getirdi? Sizler için derledik ve iki parça halinde, peyderpey yayınlayacağız. İşte ilk kısım!

Aramızdan ayrılanlar

6 Ocak: Ağır Roman, Fındık Sekiz gibi kitaplarıyla büyük yankı uyandırmış, yazar Metin Kaçan, kendi isteğiyle yaşamını sonlandırdı.

21 Ocak: Halide Nusret Zorlutuna’nın kardeşi, Pınar Kür’ün annesi, Türk edebiyatı öğretmeni ve yazar İsmet Kür hayatını kaybetti. 

21 Mart: Modern Afrika edebiyatının en önemli isimlerinden Nijeryalı romancı ve şair Chinua Achebe hayatını kaybetti. 

23 Mayıs: Mide kanaması teşhisiyle hastaneye kaldırılan şair Mustafa Şerif Onaran hayatını kaybetti.

31 Mayıs: Ressam Abidin Dino’nun eşi, yazar ve çevirmen Güzin Dino, Paris’te hayatını kaybetti.

15 Haziran: Sedat Simavi Edebiyat Ödülü ve Orhan Kemal Roman Armağanı sahibi yazar Peride Celal hayatını kaybetti.

15 Temmuz: Türkçenin ve 78 kuşağının en önemli şairlerinden, Behçet Necatigil Şiir Ödülü, Cemal Süreya Şiir Ödülü, Behçet Aysan Şiir Ödülü, Melih Cevdet Anday Şiir Ödülü sahibi Ahmet Erhan, 55 yaşında hayata gözlerini yumdu.

19 Temmuz: Türkçe edebiyatın en önemli kadın yazarlarından, Türkiye Yazarlar Sendikası’nın kurucuları arasında yer alan, edebiyatımızın ustalarından Leyla Erbil aramızdan ayrıldı.

21 Temmuz: Felç geçiren Amerikalı polisiye yazarı Elmore Leonard, felç geçirmesinin üzerinden geçen kısa bir süreden sonra hayata gözlerini yumdu.

 

30 Ağustos: İrlandalı şair ve yazar Seamus Heaney hayatını kaybetti.

18 Eylül: “Edebiyatın Papası” olarak bilinen Alman eleştirmen Marcel Reich-Ranicki hayatını kaybetti.

22 Eylül: Latin Amerika’nın ödüllü yazarı Alvaro Mutis hayatını kaybetti.

28 Eylül: Oyun yazarı, Turgut Özakman hayatını kaybetti. Özakman’ın, Şu Çılgın Türkler adlı kitabı büyük ilgi uyandırmıştı.

17 Kasım: 2007 yılında Nobel Edebiyat ödülünü kazanan, kadın hakları konusunda sahip olduğu duyarlılıkla tanınan Britanyalı yazar Doris Lessing yaşamını yitirdi.

14 Aralık: Kitapları dünya çapında 325 milyondan fazla satan yazar Janet Dailey ABD'nin Missouri eyaletindeki Branson şehrinde bulunan evinde hayatını kaybetti.

Çeviri dünyasında neler oldu?

Geride bıraktığımız yıl birçok Türkçe eser çeşitli dillere çevrildi. Aynı zamanda bu yıl çevirmenlerimiz, yıllardır beklediğimiz yazarları da Türkçe okuruyla buluşturdu.

2012 Nobel Edebiyat ödülü sahibi Çinli yazar Mo Yan ilk kez Türkçeye çevrildi. Kızıl Darı Tarlaları isimli romanın çevirmenliğini Erdem Kurtuldu yaptı.

 

Bloomsbury Yayınevi, ilk kez, Türkiyeli bir yazarı yayın takvimine dahil etti. J.K Rowling, Howard Jacobson gibi yazarların eserlerini yayımlayan yayınevinin seçtiği isim, Hasan Ali Toptaş oldu.

Dünyanın en büyük yayınevlerinden Penguin, Türkçe edebiyatının en önemli yazarlarından biri olan Ahmet Hamdi Tanpınar’ın, Saatleri Ayarlama Enstitüsü adlı romanını 31 Aralık 2013'te yayımlayacağını duyurdu.

Ayfer Tunç’un Yeşil Peri Gecesi adlı romanı, Fransızca; Ahmet Ümit’in İstanbul Hatırası adlı romanı, Arapça; Yekta Kopan’ın Bir de Baktım Yoksun adlı kitabı Arnavutça; Aziz Nesin’in şiirlerinden bir seçki ise Ama Düşlerimi Geri Ver adıyla Almanca olarak yayımlandı.

Daha fazla ses getirenler

Bazı olaylar diğerlerinden daha çok yankı uyandırdı…



2013 yılında edebiyatseverleri heyecanlandıran en önemli olaylardan biri Laszlo Krasznahorkai’nin Türkçeye çevrilmesiydi. Usta yönetmen Bela Tarr’ı da etkileyen yazarın, Satantango adlı romanı, Bülent Şimşek’in çevirisi ve Şeytan Tangosu adıyla yayımlandı. 

Edebiyatseverleri oldukça heyecanlandıran bir diğer haber Alberto Manguel’den geldi. Manguel, Ahmet Hamdi Tanpınar’ın “Beş Şehir”i  Erzurum, Konya, Ankara, İstanbul ve Bursa’ya ikişer günlük ziyaretlerde bulundu. Yazar, edindiği izlenimleri kitaplaştıracak.

Hasan Ali Toptaş yedi yıl aradan sonra yeni bir roman yayımladı: Heba

Mehmet Eroğlu, Fay Kırığı üçlemesini tamamladı. Rojin üçlemenin son kitabı oldu.

Amerikalı yazar Salinger’ın daha önce hiçbir yerde yayımlanmamış üç öyküsü ortaya çıktı. Paula, Birthdat Boy ve The Ocean Full of Bowling Balls isimli öyküler, 2013’ü “Salinger sever”ler için unutulmaz bir yıl yaptı. Aynı zamanda yazarın günlükleri de ilk kez bu yıl okurla buluştu.

İlk kez gün yüzüne çıkan eserlerden biri de Nobel ödüllü ABD’lİ yazar Pearl S. Buck’ın The Eternal Wonder adlı romanı oldu. Roman bir depoda bulundu.

 

Amerikalı romancı  Elmore Leonard, 20 Ağustos’ta hayatını kaybedince yazmakta olduğu Blue Dreams adlı roman da yarım kaldı. Fakat yazarın oğlu Peter Leonard  yarım kalan bu romanı tamamlayacağını duyurdu.

Ünlü İngiliz yazar, Neil Gaiman’ın yeni romanın adı, Porsmouth'ta (İngiltere) bir caddeye verildi.

21 Ocak günü dünyaca ünlü yazar George Orwell’in 63. ölüm yıldönümüydü. Aynı zamanda bu yıl, yazarın, doğumunun 110. yıl dönümüydü de. Bu vesileyle, İngiltere’de, yıl içerisinde birçok etkinlik yapıldı. 21 Ocak, “George Orwell Günü” ilan edildi!

2013 senesi, Albert Camus’un da 100. doğum günüydü.  Bu sebeple yazarı anan bir çok etkinlik düzenlendi.

Jane Austen’in, dünyaca ünlü romanı Aşk ve Gurur’un yayımlanmasının 200. yılı kutlandı. Austen severler kutlamaya, kitaptaki karakterlerden esinlenerek hazırlanan kostümlerle katıldılar.

Modern edebiyatının en önemli isimlerinden William Faulkner’ın,  içerisinde, Nobel madalyası, metin taslakları, çizimleri ve mektuplarının da bulunduğu koleksiyonu New York’ta düzenlenen bir açık artırmayla satışa sunuldu.


İskoç Kitap Vakfı’nın düzenlediği bir halk oylaması sonrasında Irvine Welsh’in kült romanı Trainspotting, son 50 yılın en sevilen romanı seçildi.

Dergiler…

Yeni bir dergi! Metin Üstündağ Hayvan ve Öküz maceralarının ardından yeni bir dergi çıkarmaya başladı; OT! Dergi'de, edebiyatın yanı sıra, kültür-sanat, siyaset ve karikatür de yer buluyor.

Dünyanın en önemli edebiyat dergilerinden Granta, Everest Yayınları işbirliğiyle Türkçede yayımlanmaya başladı. Dergi yılda iki kere okuyucuyla buluşacak.

Ntv Tarih dergisi, “Gezi Parkı”nı konu alan sayısı nedeniyle kapatıldı. Derginin yayımlanamayan bu sayısı Metis Yayınevi tarafından okuyucuyla buluşturuldu.

Özgür Edebiyat dergisi 42. sayısında yayın hayatına son verdi.

Mürekkepbalığı dergisi yayın hayatına başladı. Dergi, Türkiye'nin ilk yazı kültürü dergisi olma özelliğini taşıyor.

Siyaset ve Kültür içerikli bir dergimiz daha oldu; Ayrıntı Dergi! Dergiyi Ayrıntı Yayınları çıkarıyor.

Sabah grubuna bağlı altı dergi kapatıldı. Bu dergiler şunlardı: Sinema Dergisi, Yeni Aktüel, Touch İstanbul, AutoMoto Sport, GlobalEnerji, Cosmo Girl ve Transport

2013 yılı derlemesinin ikinci bölümü için tıklayın.

Leyla Erbil ve Mo-Yan görselleri: Kaan Bağcı

Kullanılan son görsel: Ahmet İltaş