Aramızdan ayrılanlar

28 Şubat: Türkçe edebiyatın en büyük çınarlarından Yaşar Kemal, kaldırıldığı hastanede hayatını kaybetti. Türkiye'den Nobel Edebiyat Ödülüne ilk kez aday gösterilen yazar sıfatını haiz usta, 92 yaşındaydı.

12 Mart: Fantastik kurgunun öncülerinden Terry Pratchett, ailesi ve kedisi yanı başındayken vefat etti.

26 Mart: Nobel Edebiyat Ödüllü, İsveçli şair ve yazar Tomas Tranströmer hayata gözlerini yumdu.

13 Nisan: 1999 yılında Nobel Edebiyat Ödülü’ne değer görülen, özellikle Teneke Trampet, Köpek Yılları, Pisi Balığı, Dişi Fare gibi yapıtlarıyla tanınan Alman yazar Günter Grass, 87 yaşında yaşama veda etti.

13 Nisan: Latin Amerika’nın en önemli yazarlarından Uruguaylı Eduardo Galeano 74 yaşında aramızdan ayrıldı.

11 Ağustos: Birçok ödüle layık görülmüş, edebiyatın neredeyse her alanında eserler vermiş Tarık Dursun K hayatını kaybetti.

28 Ağustos: Türkçe edebiyata damgasını vuran gazeteci-yazar Oktay Akbal Muğla’da yaşamını yitirdi.

31 Ağustos: Kitaplarıyla birçok kişiye nörolojiyi sevdiren isim olarak tanıdığımız dünyaca ünlü İngiliz nörolog Oliver Sacks kanserden hayatını kaybetti.

7 Ekim: Türkiye’nin en önemli kadın edebiyatçılarından biri olan şair Sennur Sezer aramızdan ayrıldı.

22 Ekim: Türkiye’nin simge gazeteci ve yazarı Çetin Altan, 88 yaşında yaşamını yitirdi.

4 Kasım: Dağlarca'nın ölümünden sonra yaşayan en büyük şair seçilen Gülten Akın hayatını kaybetti.

Sayılarla 2015

Tevfik Fikret’in ölümünün 100. yılı

Haldun Taner’in doğumunun 100. yılı

Kafka’nın Dönüşüm’ünün 100. yılı

Alice Harikalar Diyarında’nın 150. yılı

Jane Austen’ın Emma’sının 200. yılı

Don Kişot’un ikinci cildinin 400. yılı

Çeviri Dünyası

‐ Ahmet Hamdi Tanpınar'ın kaleme aldığı Saatleri Ayarlama Enstitüsü, yıllar sonra herhangi bir ara dil kullanılmadan Türkçeden İtalyancaya çevrildi.

‐ Norveçli yazar Karl Ove Knausgaard'ın, kısa zaman içerisinde dünya çapında bir edebiyat fenomeni olarak anılmaya başlanan Kavgam serisinin ilk cildi artık Monokl Edebiyat etiketiyle Türkçe.

‐ ABD'li yazar Chuck Palahniuk, 1996'da yazdığı ve bir yeraltı fenomenine dönüşen romanı Dövüş Kulübü'nün merakla beklenen çizgi roman devamı Ayrıntı Yayınları’nda.

‐ 15 gün boyunca sosyal medya hesaplarından geri sayım yapan Aylak Adam Yayınları, James Joyce'un "efsanevi" Finnegans Wake'ini Türkçeye çevirdiğini açıkladı. Dilimize Finneganın Vahı adı ile kazandırılan eser, 3 kitap olarak yayımlanacak.

SabitFikir 2015'in öne çıkan 50 romanını seçti

Söz konusu liste, bu yıl içinde basılan romanlar arasından hangilerinin öne çıktığını göstermek için hazırlandı. Bu yıla dair bir bellek oluşturmak niyetiyle. Kasım 2014 ile Kasım 2015 tarihleri arasında yayımlanmış bu 50 romanı, 56 isim belirledi. Buna göre, listenin ilk sırasına Orhan Pamuk'un Kafamda Bir Tuhaflık adlı romanı yerleşti. İkinci sırada Uzun Yürüyüş (Ayhan Geçgin), üçüncü sırada Benim Olağanüstü Akıllı Arkadaşım (Elena Ferrante), dördüncü sırada Kavgam (Karl Ove Knausgaard), beşinci sırada ise Dünya Bu Kadar (Mahir Ünsal Eriş) yer aldı.

(Listenin tamamı için tıklayınız.)

Uyarlamalar

‐ Puslu Kıtalar Atlası'nın çizgi romanı 13 Mart'ta kitapçılardaydı. İhsan Oktay Anar'ın kaleme aldığı kitabın çizgi roman versiyonunu hazırlayan isim ise İlban Ertem. 

‐ Elif Şafak’ın Türkiye’de çok tartışılan Baba ve Piç adlı romanı İtalya’da tiyatroya uyarlandı. Serra Yılmaz’ın da başrollerinde yer aldığı eserin Floransa’daki prömiyeri büyük ilgi gördü.

‐ 2016’da 50. yılını kutlayacak olan Truman Capote'nin ünlü yapıtı Soğukkanlılıkla, The Weinstein Company tarafından dizi olarak ekrana uyarlanıyor.

‐ Ridley Scott'ın yönettiği ve Matt Damon'ın başrolünü üstlendiği; Andy Weir aynı isimli romanından sinemaya uyarlanan Marslı sinemalarda.

‐ Aldous Huxley’in distopik romanı Cesur Yeni Dünya, Steven Spielberg önderliğinde televizyona uyarlanıyor.

‐ Margaret Atwood, Kanadalı çizgi roman yayıncısı ve editörü Hope Nicholson’ın The Secret Loves of Geek Girls (İnek Kızların Gizli Aşkları) adlı projesine çizimleri ve paylaştığı anılarla katkıda bulunuyor.

‐ İngiliz yönetmen Grant Gee'nin Orhan Pamuk'un 2012'de açtığı Masumiyet Müzesi'nden yola çıkarak çektiği Hatıraların Masumiyeti (The Innocence of Memories) adlı film, dünyanın en prestijli sinema etkinliklerinden 72. Venedik Film Festivali'nin Venedik Günleri bölümünde özel bir gösterimle seyirciyle buluştu.

‐ Patti Smith’in çok ses getiren kitabı Çoluk Çocuk Showtime tarafından televizyona uyarlanıyor.

‐ Nicholas Sparks’ın aynı adlı romanından 2004’te sinemaya uyarlanan ve dünya çapında ses getiren The Notebook şimdi televizyona uyarlanıyor.

‐ Extraordinary Tales (Olağanüstü Masallar) başlığını taşıyan animasyon filmi, Edgar Allan Poe’nun en bilinen beş öyküsünü bir araya getirdi: Gammaz Yürek, Kuyu ve Sarkaç, Usher Evinin Çöküşü, Kızıl Ölümün Maskesi, Valdemar Vakasına Dair Gerçekler.

‐ Joseph Heller’ın Catch-22’si bir mini-diziye dönüşecek. 20. yüzyılın önemli edebiyat eserleri arasında sayabileceğimiz Catch-22, True Detective’in yapımcı ekibi tarafından beyaz cama uyarlanıyor.

‐ Uzaylıların "barışçıl" istilasını konu edinen ve bu haliyle ütopya ile distopya arasındaki ince çizgide ilerleyen 1953 tarihli Çocukluğun Sonu romanı mini seri olarak televizyona uyarlandı.

Neler yaşandı?

‐ 14 Ocak Charlie Hebdo saldırısı sonrasında tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de protestolar oldu. PEN imza kampanyası başlattı, Orhan Pamuk İtalyanca La Repubblica’da acısını paylaştı, Avrupalılara tuzağa düşmeyin dedi.

‐ "Paylaşmaya Ben De Varım" kampanyası için kadın yazarlar 24 Ocak’ta bir araya geldiler; Ece Temelkuran, Seray Şahiner, Şebnem İşigüzel ve Vivet Kanetti, bu defa kitaplarını değil, savaştan dolayı göç etmek zorunda kalan kadınlar ve çocuklar için hazırlanan tişörtleri imzaladılar.

‐ Ekim ayında Ahmet Hakan evinin önünde 4 kişi tarafından saldırıya uğradı. 

‐ 10 Ekim Ankara Katliamını protesto için Ankara'daki bombalı saldırının ardından, Basın-İş, Çev-bir, Türkiye Gazeteciler Sendikası (TGS) ve Yayın Emekçileri Kolektifi iş bıraktı. Yayınevleri ortak bir bildiriyle 10 Ekim’de Ankara’da yaşanan bombalı saldırıyı kınadı.

Dünya edebiyatı

‐ Belki de yılın en heyecanla beklenen olayı Harper Lee’nin ikinci kitabı olan Tespih Ağacının Gölgesinde’nin (Go Set A Watchman) yayımlanması oldu. Kitap Amerika’da temmuz ayında; Türkiye’de ise kasım ayında Sel Yayıncılık etiketiyle basıldı.

‐ Rusya’da 2015 edebiyat yılı ilan edildi.

‐ Çoluk Çocuk ile dünyada bir fenomene dönüşen Patti Smith’in yeni kitabı M Treni kasım ayında Türkçe okuruyla buluştu.

‐ Salman Rushdie'nin yedi yıl aradan sonra yetişkinlere yönelik yazdığı ilk kitap olan romanı Two Years Eight Months and Twenty-Eight Nights (İki Yıl Sekiz Ay ve Yirmi- Sekiz Gece) eylül ayında yayımlandı.

‐ Yüzüklerin Efendisi ve Hobbit gibi kitapların dünyaca ünlü İngiltereli yazarı J.R.R. Tolkien'in daha önce hiçbir yerde yayınlanmamış bir kitabı okuyucuyla buluştu. Tolkien Kullervo’nun Hikayesi (Story of Kullervo) adlı bu kitabı, 1915 yılında Oxford'da eğitim gören 23 yaşındaki bir öğrenciyken kaleme almıştı.

‐ İngiliz şarkıcı ve hayvan hakları aktivisti Morrissey’in ilk romanı List of the Lost, eylül ayında raflarda yerini aldı.

* Derlemenin ikinci kısmı için tıklayınız.

* Görseller: (sırasıyla) Kaan Bağcı, Furkan Nuka Birgün, Aslı Yazan