Kimileri bunun biraz geç olduğunu söyleyebilir ama Chicago Üniversitesi Doğu Enstitüsü’nden bilim adamları nihayet, en az 2000 yıldır kullanılmayan bir dilin 28 bin sözcüğünü derleyerek Asur Dili Sözlüğü’nü tamamladılar. 

21 ciltte yayımlanan sözlük projesi 1921’de başlamıştı. Sözlüğü tamamlamak için 88 bilim insanı 90 yıl çalıştılar. Set olarak 1,400 dolar fiyat biçilen sözlük çoğunlukla üniversitelere satılıyor. Sözlük araştırma yapan öğrencilere yardımcı olacağı gibi, dünyanın ilk uygarlıklarından birinden kalan milyonlarca metnin kopyalarının okunabilmesine olanak verecek.  

Çivi yazısıyla kile yazılmış bu dil, dünyanın bilinen en eski dillerinden. 2500 yıllık yazı tabletleri bugünün Irak’ında yaşayan medeniyete ait. Tabletlerde kanunların, evliliklerin, boşanmaların, yasal münakaşaların, edebi eserlerin, dini metinlerin ve kişisel mektupların yazıldığı görülüyor.  

Sözlüğün derlenmesinde görev alan son üç editörden biri olan Martha Roth, “Bu sözlük antik tarih, sanat tarihi, dini tarih, bilim tarihi ve hukuk tarihi üzerine çalışan herkes için vazgeçilmez ve zorunluydı.” diyor. 

Bu sözlük Doğu Enstitüsü’nün kurucusu James Henry Breasted’ın fikriydi ve 90 yıl önce bu projeye “Asur Sözlüğü Projesi” adını vermişti. Ancak bilim adamları daha sonra Asur Dili’nin M.Ö. 2500 yıllarında ortaya çıkan ve Dicle ve Fırat arasında pek çok uygarlık tarafından İsa’ya dek konuşulan Akatça’nın bir lehçesi olduğunu öğrendiler. 

Sözlüğün hammaddesi bugüne kadar gelebilmiş çivi yazısıyla yazılan tabletlerdi. Proje başladıktan sonra dünyanın her yerinden yapılan tablet okumaları Chicago’ya gönderildi ve bu orijinal metinlerin sözcüklerinin titiz ve uzun süren bir çalışmayla dizilmesi sonucu bu kapsamlı sözlük 90 yıl sonra ortaya çıktı.