"Güverteyi aydınlatan hüzünlü ampulun ışığında dört kişiydiler:sarı saçlı bir kadın, çiğ et kokan bir kasap, dazlak başlı bir profesör bir de ağzında piposu ,delikanlı." *
Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatının önde gelen yazarlarından Haldun Taner, 26 sene önce bugün hayatını kaybetti.
1925 yılında İstanbul'da doğan Haldun Taner, kabare ve epik tiyatronun öncüsüydü. Edebiyata önemli katkılar sağlayan Taner, edebi kişiliğinin yanı sıra Milliyet gazetesindeki Deve Kuşuna Mektuplar adlı köşe yazılarında güncel konulara değiniş biçimiyle de tanınıyor, haftalık olarak yayımlanan yazıları “edebi belgesel” olarak tanımlanıyordu.
Taner, skeç yazarak başladığı edebiyat yaşantısına takma isim kullanarak adım atmıştı. Haldun Yağcıoğlu ismini kullanan Taner'in Töhmet adlı oyunu, 1946 yılında Yedigün dergisinde yayımlanmıştı. Şişhaneye Yağmur Yağıyor adlı ilk öyküsü ile New York Herald Tribune adlı gazetenin 1953 senesinde İstanbul'da düzenlediği öykü yarışmasında birinci olan Taner, Varlık dergisinin yaptığı araştırmada yılın en beğenilen öykücüsü seçilmişti.
Günün Adamı adlı oyununun sahnelenmeden yasaklanmasının ardından Viyana'ya giden Taner, 1950’lerde oyun yazmaya başlamış ve tiyatrodaki ilk eserlerinde dramatik türün başarılı örneklerini vermişti. Türk Tiyatrosu’ndaki ilk epik tiyatro örneği olan Keşanlı Ali Destanı adlı oyunu, epik tiyatro denemelerine girişen Taner'in dünya çapında tanınmasını sağlamış, yurt dışında pek çok ülkede oynan oyun, 1964 senesinde Atıf Yılmaz tarafından sinemaya aktarıldı. "Türk sinemasının ilk gecekondu filmi" olarak anılan film, ilk kez Genco Erkal tarafından televizyona mini dizi olarak uyarlanmış ardından geçtiğimiz sene de Çağan Irmak tarafından televizyona aktarıldı.
Oyunları çağdaş Türk Tiyatrosu klasikleri arasına giren Taner, 1967 senesinde Devekuşu Kabare'yi, Bizim Tiyatro'yu, Tef Kabare Tiyatrosu'nu kurmuş ve Küçük Dergi'yi çıkarmıştı. Fıkra yazarlığını 1973’ten itibaren Milliyet’te sürdüren Taner'in öyküleri ve yazıları Yedigün, Ülkü, Yücel, Varlık, Küçük Dergi, Yeni İnsan dergilerinde de yayınlanmıştı.
Taner, beyazperdeye aktarılan Kaçak ile Dağlar Delisi Ferhat adlı senaryoları Türk Film Dostları Derneği'nin senaryo ödülünü ve Basın-Yayın Senaryo Armağanı'nı kazandı. “Sancho'nun Sabah Yürüyüşü” ile Bordighera Uluslararası Mizah Festivali Öykü Ödülü'nü, tiyatro dalında da Sersem Kocanın Kurnaz Karısı oyunuyla 1972 Türk Dil Kurumu Tiyatro Ödülü'nü kazanan Taner, Sedat Simavi Vakfı 1983 Edebiyat Ödülü'nü Pertev Naili Boratav'la paylaştı.
İstanbul Şehir Tiyatroları’nın Kadıköy’deki sahnesine ismi verilen Taner'in kitapları Bilgi Yayınevi tarafından dizi halinde basıldı. Milliyet gazetesi ise1987’den beri her yıl Haldun Taner anısına Haldun Taner Öykü ödüllerini düzenlemeye devam ediyor.
Bugün ise Haldun Taner, Kabare Dev Aynası Tiyatrosu tarafından saat 20.30 da Kadıköy Barış Manço Kültür Merkezinde Şakayla Söyler Haldun Taner oyunuyla anılacak. Ücretsiz olarak izlenebilecek olan oyun, Haldun Taner'in Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım ve Vatan Kurtaran Şaban oyunlarından parçalar sahneleyecek. Ali Erdoğan'ın yönettiği iki perdelik oyunda tiyatronun önemli isimleri de ağırlanacak.
* Haldun Taner, Bir Motorda Dört Kişi
Yeni yorum gönder