Dünyaca ünlü Kürt ozanı Şivan Perwer’in hayatı, yazar Abdullah İncekan tarafından Şivan Perwer - Efsaneya Zindi/Yaşayan Efsane adlı kitapta toplandı. Nûbihar Yayınları tarafından yayımlanan biyografi çalışmasını iki yılda tamamlayan yazar, günlerce evine konuk olduğu Şivan’ı bilinmeyen yönleriyle okurla buluşturuyor.

Köy köy, şehir şehir, ülke ülke Şivan’ın peşinden gidiyor kitabın yazarı Abdullah İncekan. O gezdikçe biz de onunla birlikte Perwer’in peşinden sürükleniyoruz. Bazen Urfa’da, bazen Erbil’de, bazen Paris’te, bazen de Halep’teyiz... Kürtçe hazırlanan kitapta Cegerxwîn, Hesen Cizirî, Mihemed Şéxo gibi aşina olduğumuz pek çok Kürt edebiyatçıyla anılarını okuyoruz Şivan’ın.

Kitabın başında Mezopotamya’nın kadim kentlerinden biri olan Urfa harabelerinde dolaşıyoruz. Sori Köyü’ndeyiz. Ailesinin ikinci çocuğu Şivan, İsmail Aygün olarak açıyor dünyaya gözlerini. Asi bir çocukluk, ilk karşı çıktığı otorite baba otoritesi, sonra ise okuduğu lisenin müdürü. Sonra çoğumuzun mustarip olduğu diğerleri...

Müzikle tanışması zor olmuyor Ozan Şivan’ın, nitekim doğuştan dengbéj bir anne ve babaya sahip. Geleneksel Kürt müziği ve o otantik nağmelerle büyüyor. Gelecekte profesyonel müziğe adım attığında da hakkını veriyor bu nağmelerin. Ve onlara asla ihanet etmiyor.

Hep arka kapıdan çıktı

Birçok dönüm noktası var Şivan’ın hayatında. Bunlardan bir tanesi Ankara Güney Park’taki Güneydoğu Gecesi... Yıl 1975, onca yasağa karşın Türkiye’de ilk kez sahnede Kürtçe şarkı söyleyecek. Büyük bir cesaret gösterip başlıyor Xezal /Ceylan parçasıyla. Fakat sonrası malum. Platformun arka kapısı onu bekliyor. Şivan gülerek aktarıyor kitapta: Zaten bundan sonra hep arka kapıdan çıkacaktım.

Bebeklik aşkı: Gülistan

Kürt ve muhalif olmanın getirdiği sıkıntılar dışında, birçok dramatik olaya da tanık oluyoruz hayatında. İki kardeşinin henüz çok küçükken hayata veda etmesi ve annesinin erken ölümü, sanatçıyı derinden sarsıyor. Bunların yanısıra okula gitmek için babasıyla uzun ve inatla yürüttüğü tartışmalardan Şivan galip çıkıyor, lakin, okulda Kürtçe konuştuğu için lise müdürünün hakaretlerine maruz kalıyor bu defa.

Şivan ile Gülistan’ın aşklarının anlatıldığı bölümde, içten ve sesi olmayan bir gülümseme kondu yüzüme. Şivan (Yıl 1962, henüz yedi yaşındayken) amcasının kızına daha bebekken âşık olmuş. Gülistan’ı daha doğarken ilk kucağına alan ve “Yenge, bu kızın ne kadar güzeldir” diyen Şivan, gelecekte onun eşi olacaktır.

Duyarlı bir Kürt

Yazar, “Kürtlerin başı nerede bir beladaysa Şivan onların yanında. Sadece sesi ve şarkılarıyla değil, fizikî varlığıyla da...” diyor. Örnek olarak Irak Savaşı ile Halepçe’yi gösteriyor. Kimyasalla katledilen binlerce Kürdün ağıdını dünyaya ilk o duyurdu. Kürtlerin çığlığına ses veren Şivan Perwer’di, kim duymazdan gelebilirdi? Geleneksel Kürt müziğine verdiği büyük değer ve müthiş yorumuyla yeni kuşaklara aktaran Şivan, sözlerini kendisi yazdığı birçok esere imzasını atıyor. Bunu yaparken de bir anlamda, Kürt asıllı olup Kürtçe şarkıları Türkçe formatla söyleyen sanatçıların devrini kapatıyor. Birçok Kürt ezgisi Türkçeye çevriliyor, bir problem yok tabii ki güzellikleri paylaşmakta, fakat o toplumun kültür sanat eserlerini başka bir halkın zihniyetiyle uyarlamaya kalktığımız zaman gülünç durumlar çıkıyor ortaya. Örneğin Şivan’ın “wa hatin peşmergé me” (işte geldi peşmergelerimiz) şarkısını, “Zurnacı İbo Dayı” olarak yorumlamak büyük talihsizlik olmuş.

Barzani, Şivan’ı anlatıyor

Kitapta Avusturya Cumhurbaşkanı Dr. Heinz Fischer, Kürdistan Başkanı Mesud Barzani, Gülistan ve oğlu Serxwebun Perwer, müzik prodüksiyonunda sanatçıyla birlikte çalışan Dilşad Said, Hakan Akay, Erol Mutlu ve Willi Resetarits, arkadaşları Ali Gedik, Amed Mardin, Gülten Kaya bu kitap için tanıdıkları ve dinledikleri Şivan ile ilgili izlenim, anekdot, anı ve düşüncelerini aktarıyorlar. 312 sayfalık kitapta sanatçının yazdığı bir kısım şarkıların hikâyelerinin yanında, başyapıtlarının perde arkası bilgileri, diskografisi ve kısa zaman sonra çıkacak yeni albümü Şivanname I - Gazind adlı serüveni de yer alıyor. Görselliğiyle de dikkat çeken kitapta 24 sayfadan oluşan iki fotoğraf albümü bulunuyor. Fotoğraflarda 1969 yılından 2012 yılına kadar karelerle Şivan Perwer’in izini sürmek ayrı bir tad veriyor. En ilginç fotoğraflardan birinde 1997’de trafik kazasında ölen Galler Prensesi Diana ve bu yıl Beverly Hills’deki otelinde ölü bulunan şarkıcı Whitney Houston ile görülüyor.

Kaynak: Taraf/Şilan Bulut