Günde onlarca buluşma, panel, söyleşi ve imza gününün gerçekleştiği İstanbul Kitap Fuarı'nda dün Idefix de iki toplantı düzenledi.

"Yeni Nesil Yayıncılık: Dünyada ve Türkiye'de e-kitap" başlıklı konuşmada Idefix direktörü Murat Bahadır, e-kitap mantığının e-mürekkep sistemiyle yaygınlaştığını ancak bilgisayarlar hayatımıza girdiğinden bu yana hayatlarımızda var olduğunu söyledi. ABD'de 3-4 yıldır yaygın olarak kullanılan e-kitabın bu ülkede her yıl %300-%400 büyüme gösterdiğini söyledi. Bahadır, sözlerine şöyle devam etti:

"2009 yılının başında dünyadaki e-kitap örneklerini incelemeye başladık. ABD'de kimi kapalı tekelci, kimi yayıncıyı fiyatta serbest bırakan ancak okuru tek bir cihaza mahkum eden, kimi ise sabit fiyat uygulamasıyla yayıncıların tepkisini alan pek çok sistem mevcut.

Biz, Idefix olarak düşündük ve ne okuyucuyu ne yayıncıyı herhangi bir uygulamaya mahkum etmemeyi, her türlü fiyat uygulamasına, cihaza uyum sağlamayı en doğru yol gibi gördük. Biz bu işe çıktığımızda piyasada olan cihazlar bugün artık çok geri kalmış durumda. Böyle kullanıcı ve yayıncı dostu bir kararın ne kadar doğru olduğunu bize ispatladı bu durum. Tek bir cihazda diretsek, okurları zamanla mağdur etmemiz çok olasıydı."

KATMA DEĞER GEREKECEK

Aldıkları güvenlik önlemlerini açıklayan Bahadır, DRM yönetimiyle kişiye özel şifreleme yaptıklarını söyledi. Satın alınan kitabın belli sayıda cihazda okunmasına izin verildiğini söyleyen Bahadır, gelen bir soru üzerine şöyle konuştu: "Bilgisayar ortamında kırılamayacak şey yoktur. Ama bizim sistemimizde bu çok zor. Her kitabın içine kişiye özel ibareler ekleyerek, şifreyi kıran kişiyi de tespit edebiliyoruz.

Yayıncıların diğer bir çekincesi de kitaplarının korsana düşmesi korkusu oluyor" diyen Bahadır, "Aslında aynı risk basılı yayıncılıkta da var. Matbaaya giden dosyanın içeriği zaten bizle paylaşılan. Hatta, dijital ortam bu bakımdan kesinlikle daha güvenli. Satışların denetlenmesi konusunda yaşanan korku da anlamsız. Bilgisayar ortamında her şey mutlaka tespit edilir, asla kaybolmaz. Biz yayıncılara, ekstra bir panelle e-kitap satışlarını kontrol hakkı da veriyoruz. Ayrıca bizi her sene çeşitli şirketler denetliyor. Biz kesinlikle tekelci değiliz, herhangi bir site de bizle bir sözleşme yaparak e-kitap satışı gerçekleştirebiliyor. Kendisi sistemi kurmuş gibi... Bizim amacımız maksimum yaygınlık sağlayabilmek. "

Yayıncıların e-kitap teknolojisiyle birlikte bir süre sonra kendilerine bir yol haritası çizmesi gerekeceğini söyleyen Bahadır, düz metni alıp elektronik formata aktarmanın adının bir süre sonra e-kitap olmayacağını, yayıncıların elektronik kitaplara animasyonlar, videolar, röportajlar gibi katma değerler eklemesi gerekeceğini söyledi: "Yayıncılar bunu tecrübe ettikçe, kendilerine göre bir strateji belirleyip satışlarına başlayacaktır".

BASILI KİTABIN YERİNİ ALACAK MI?

Bahadır, e-kitap satışlarıyla ilgili şunları söyledi: "2007-2009 yılları arasında ABD'de elektronik yayıncılık yüzde 476 büyürken, basılı yayıncılık %1 küçüldü. 2018'de dijital yayınlarla basılı yayınların sektörde %50 - %50 pay sahibi olması bekleniyor. Kitap kokusuna özlem duysak da, bir şekilde bu hayatımıza girmek zorunda. Bu kaçınılmaz bir gerçek. E-kitap ülkemizde her ay %30-40 civarında artış gösteriyor. Idefix satışlarında %6'ya kadar ulaştı, sektördeki payı ise elbette çok daha düşük. Zaman geçtikçe çok daha ciddi rakamları konuşur olacağız. Bu sürece Idefix öncülük etti ancak zaman geçtikçe çok farklı kurumların da adını telaffuz ediyor olacağız, kimi uluslararası kurumlar girecek işin içine."

Bahadır, "kitap" fikrine duygusal yaklaşıldığını ancak bugün yaklaşık 45.000 eserin baskısı olmadığı için okura ulaşamadığını, telif sahiplerine ise gelir kazandıramadığını söyledi. Bahadır ayrıca, binlerce kitabın tek bir alete sığdığı bu teknolojiyle baskısı biten bu kitaplara da ulaşabileceğimizi söyledi: "Peki yazarlar niye direkt bizimle çalışmıyor da yayınevleri araya giriyor? Çünkü bu işin içerisinde pek çok hak sahibi var. Bu belki ticari açıdan mantıklı ama doğru bir yaklaşım değil. Dijital yayıncılık da kendine bir strateji belirleyecek, yayınevlerinde e-kitap dönüştürme departmanları oluşacak. Yayıncılık hiçbir zaman bitmeyecek, yayınevlerinin marka değeri olacak. E-kitap işinde oyuncular yazar, yayıncı ve satıcıdır..."

E-KİTAP TOPLUMSAL BİR PROJE

EBI AR-GE Yöneticisi Civan Özseyhan ise 1.5 sene evvel bu iş için yola çıktıklarında projeyi ülkemizin gerekliliklerine uydurduklarını, şifreleme teknolojisinin adaptasyonu, farklı cihazlar için okuma programlarının geliştirilmesi gibi pek çok külfetin altına girdiklerini söyledi: "Projemizi teknolojik araştırmaları destekleyen kurumların önüne koyduk, bize fon sağladılar. Bu bize çok destek oldu. Bu bizim için ayrıca Türk okurunu e-kitapla tanıştırmak için yapılan toplumsal bir projeydi de."

E-kitap ile ilgili pek çok teknik ayrıntı veren Özseyhan, e-pub formatında kaçış olmadığını söyledi ve ekledi: "Yayınevlerinde şöyle bir işyükü oluştu: elde hep dizgi programlarıyla yapılmış, dizilmiş metinler vardı. Yayınevi elbette önceden e-kitaba dönüştüreceğini bilerek bir yol ayrımına gitmiyot. Bu formatı e-kitap formatına dönüştürmek kolay değil. Idefix'in 10 kişiyi bulmuş bir dönüştürme ekibi var. Yayınevlerinden ücret talep etmeden basılı kitapları e-kitaba dönüştürüyoruz. Ancak bu iş elbette kolaboratif olmalı, yoksa bu hız kesen bir faktöre dönüşecektir."

SELF-SERVİS YAYINCILIK

Amatör, ya da yayınevleriyle çalışma fırsatı bulamayan yazarlar için kendi kitaplarını basit bir şekilde dizip, kolaylıkla yayın yapacakları bir platform hazırlamayı düşündüklerini belirten Özseyhan, e-kitapta Adobe, Apple gibi büyük markalar arası sorunların okurla aralarına mesafe koyduğunu, ancak bunu kurdukları alternatif şifreleme platformu ile aştıklarını söyledi: "Bize özgü, rahat çalışan bir içerik uygulayıcımız var artık. Bizim görevimiz kullanıcının hakkını internet ortamında barındırmak ve talep geldiğinde güvenli bir şekilde okura iletmek bizim görevimiz. Sanal ortamda, kullanıcının hakkı hep barınıyor ve cihazınızı kaybetseniz de, yenileseniz de bu hakkınız ilelebet saklaniyor".