Yazar Thomas Wolfe ve efsanevi editörü Max Perkins'in, A. Scott Beg'in Ulusal Kitap Ödülü'nü alan kitabı Max Perkins: Dahilerin Editörü'nün film uyarlamasında aktör Colin Firth ve Michael Fassbender tarafından canlandırılacağını öğrendiğimizde, edebiyat dünyasındaki önemli yazar ve editör ilişkilerini düşündük. Bakın aklımıza kimler geldi:
Max Perkins ve Thomas Wolfe
Tüm zamanların en başarılı editörlerinden biri olarak kabul edilen Perkins, Fitzgerald ve Hemingway gibi yeteneklerle çalıştı. Ancak Thomas Wolfe ile olan ilişkisi hep çok ilgi çekti. Bunun sebebi aralarındaki iş ilişkisinin çok çalkantılı olmasıydı belki de - Wolfe başa çıkılması zor bir yazardı, kontrolsüzce yazar ve yazdıklarıyla oynanmasından memnun olmazdı. Perkins'in en ufak bir değişiklik için dahi savaş vermesi ve üstelemesi lazımdı. Pek çok münakaşanın ardından Wolfe, yazarın üretiminin yanısıra editörün de büyük bir katkısı olduğuna dair kabul edilen görüşten ötürü içerleyerek aralarındaki iş ilişkisini bir hışımda bitirmişti. Bundan bağımsız olarak ikili çok yakın arkadaştı, ancak ikisi de karmaşık karakterlere sahiptiler. Sinemada bu ikiliyi görmeyi dört gözle bekliyoruz.
The New York Times yazarı Charles McGrath bir keresinde Pound ve Eliot için "20. yüzyıl şiirinin garip çifti" tanımını yapmıştı. Bilinen bir gerçek var ki; yaşça Eliot'tan oldukça büyük olan Pound, şairin kendini geliştirmesine hem editöryal, hem de duygusal anlamda destek olmuştur. Bir yazarın eserinde editörün emeğini fark etmek her zaman o kadar kolay olmayabilir, ancak Eliot'un 1968 yılında bulunan Çorak Ülke kitabının orjinal el yazmalarına bakıldığında Pound'un önerileri rahatça görülebiliyor. Bu önerilerden bazılarına uymuş Eliot, bazılarını ise değiştirmemekte diretmiş. Açıkçası biz ikisi için de minnetarız.
Thomas Wentworth Higginson ve Emily Dickinson
Yıl 1862, aylardan Nisan. Thomas Higginson Atlantic Monthly dergisindeki köşesinde genç yazarlara bir çağrıda bulunur ve onlara yardım edebileceğini söyler. Dickinson bu çağrıya cevap vererek birkaç şiirini gönderir ve 25 yıl sürecek yazar- editör ilişkileri başlamış olur. Her ne kadar ikili yalnızca iki defa yüzyüze görüşmüşlerse de, Higginson genç şairden dostluğunu ve edebi görüşlerini asla esirgemez. Emily Dickinson'ın ölümünün ardından Higginson, Mabel Loomis Todd ile biraraya gelerek şairin şiirlerini ciltler halinde yayınlamaya başlar.
Edgar Allan Poe ve Rufus Wilmot Griswold
Şunu baştan söyleyelim: Poe ve Griswold arkadaş değillerdi. Hatta daha da açık konuşmak gerekirse, ikili çoğu zaman birbirinden nefret ederdi. Hem özel yazışmalarında, hem de açıktan birbirlerine saldırırlardı. Öyle ki, Poe'nun ölümünün ardında Griswold New York Tribune'e yazdığı bir yazıda, "Poe öldü. Bu haber pek çoğunuzu şaşırtıp, üzebilir, ancak birkaç kişinin de rahatça bir nefes aldığından eminim," demişti. Vicdansız editör, yazarın ölümünün ardından Poe'nun pek çok eserini yeniden yayınlatmış, üstelik de bunlardan gelen kazancı da Poe'nun akrabaları ile paylaşmayı reddetmiştir. Neyse ki günümüze ondan pek iz kalmadı.
Charles Dickens ve Edward Bulwer- Lytton
İşte karşınızda mükemmel ikili! Dickens ve Bulwer- Lytton çok yakın dosttular, öyle ki Dickens'ın çocuklarından birinin adı Edward Bulwer Lytton Dickens'tı. Dickens aynı zamanda Bulwer-Lytton'un editörlüğünü de yapıyordu ve 1800'lerde ikisi de oldukça tanınan iki yazardı.
Franz Kafka ve Max Brod
Pek çoğunuzun bildiği hikaye: uzun yıllar çok yakın dost olan ikiliden Brod, arkadaşının yazdıklarını yayınlaması, günlük tutması konusunda hep ısrarcı olmuş, ne var ki Kafka, ölüm döşeğindeyken Brod'dan yazdığı her şeyi yakmasını avasiyet etmişti. Brod bunu yapmadı. Aksine, her şeyi gözden geçirip, basılmalarını sağladı. Ne diyebiliriz ki? Şükürler olsun!
Sylvia Plath ve Ted Hughes
Sylvia Plath hayranlarının her daim eleştiri oklarının hedefinde olan isim: Plath'in kocası ve onun intiharının ardından yazdıklarının editörlüğünü yapan Ted Hughes. Yazarın intihar etmesine sebep olduğu ve üstüne üstlük Plath'in mezartaşına kendi soyadını da eklettiği için pek sevilmeyen Hughes, Plath'in pek çok eserini yeniden basmış, bu hareketi pek çok eleştirmen, hayran ve aile üyesi tarafından tepkiyle karşılanmıştı. Edebiyat tarihinin en çok konuşulan ilişkilerinden biri olmasının yanısıra, Plath ve Hughes arasında bir çekişme olduğu da biliniyordu.
Raymond Carver ve Gordon Lish
Yıllarca birlikte çalışan ikili, Palo Alto'da, Carver'ın bir yayınevinde çalıştığı sıralarda tanışmış ve Lish, Carver'ın ilk öykülerinden birinin Esquire'da yayınlanmasını sağlamıştı. Daha sonra başka yazarların da editörlüğünü yapan ve Knopf'ta çalışmaya başlayan Gordon Lish, Carver'ın Lütfen Sessiz Olur Musun, Lütfen? kitabının da editörlüğünü üstlenmişti. Kimi edebiyat çevrelerinde Raymond Carver'ın stilini Gordon Lish'e borçlu olduğu söylenmektedir.
Yeni yorum gönder