Kimyagerlere "Eski kitaplar neden bu kadar güzel kokar" diye soracak olursak,  bize hemen eski kitap kokusunun bileşimini söylerler:  “Çimen kokusu ile bir parça asidin karışımına eklenen küf kokusuyla birlikte hafifçe burna çalınan vanilya kokusu.” Oldukça şairane bir cevap olsa gerek, ancak gerçekten ne sebep oluyor bu kokuya?

Kitapların çoğu organik materyallerden yapılmadır: Kağıt, mürekkep, yapıştırıcı ve lifler. Tüm bu materyaller ışığa, ısıya, neme ve hatta birbirlerine karşı etkileşime girerler ve zaman içinde belli miktarda uçucu organik bileşimler ortaya çıkarırlar. Kitabın yapımında kullanılan materyaller ne kadar değişiklik gösterirse, ortaya çıkan bileşim de o denli farklı olacaktır. Yapılan bir araştırmada 72 kitaptan tam 15 bileşimin her defasında ortaya çıktığı görülmüş, bu bileşimlerin bozulmayı gerçekleştirdiklerine dair güvenilir bir kanıt oluşmuştur. Bu 15 bileşimden bazıları, asetik asit, benzaldehit, butanol, furfural, oktanal, metoksifeniloksim ve diğer komik isimli kimyasallardır.

Tabii ki kitapların o kendilerine özgü kokularının oluşmasında çevresel etmenler ve o kitabı okuyan kişinin yaşamı da etkili. Bu yüzden bazı kitaplar kahve yerine geçebilir; kimileri ise parfüm, çiçek veya hemen yanınıza kıvrılıp uyuyuvermiş bir kedi mesela...

Araştırmacılar, sadece kağıtlardan değil, kitapların kapakların kokularına da dikkat çekiyorlar. Hatta bu sebeple, kitapların ve diğer kağıt belgelerin yaşını ve durumunu belirleyebilmek için geliştirilen bir metot sayesinde, özel bir koku alma donanımı ile kütüphanelere, müzelere ve arşivlere çok daha sağlıklı bir koleksiyon ve saklama imkanı getirileceğinin de bilgisini veriyorlar.

İyi (k)okumalar!

DDD