UNESCO'nun Tehlike Altındaki Diller Atlası'na göre, dünyadaki 6 bin 700 dilden 2 bin 471'i önlem alınmazsa bu yüzyılın sonunda yok olacak. Bu listede Türkiye'den 15 dil bulunuyor, Hemşince de onlardan biri. İlk sayısı geçtiğimiz günlerde yayınlanan GOR dergisi etrafında bir araya gelen Cemil Aksu, Mahir Özkan, Hikmet Akçiçek, Evrim Kepenek, Mine Üçüncü ve Efrayim Yılmaz, bu tehlikeye karşı bir direnç noktası olmayı umuyorlar işte.

Amaçları "var olan kültürel mirası belgelemek, Hemşin dili, tarihi, kültürü konusunda bir tartışma ve bilgilenme sürecine öncülük etmek ve Hemşin dilinde edebi, kültürel, sanatsal, akademik üretime vesile olmak." Ekip, "Kiri Gor unik, tukal tev tsketsek (Yazı imecemize siz de katılın)" diyerek, Hemşinlileri kelime anlamı "imece" olan GOR dergisine desteğe çağırıyor.

Şimdilik altı ayda bir yayınlanması planlanan derginin yazı işleri ekibinden Hikmet Akçiçek, "Bütün diller, kültürler ve inançlar insanlık tarihinin ortak değerleridir. Her dil ve kültürün yaşama ve kendisini yarınlara taşıyabilme hakkı temel insan haklarındandır," diyor. Daha önce salt Hemşin kültürü ile ilgili özellikle de Hemşince yayın yapan dergi bulunmadığını belirten Akçiçek, "Yalnız Hopa'da şimdi GOR'un yayın ekibinde de yer alan Cemil Aksu ve arkadaşlarınca 2008-2010 arasında çıkarılan Bir Yaşam dergisinin bir kısmında Hemşince masal, mani gibi türlerde yazılar yayımlanmıştı. Fakat özel olarak Hemşin kültürü alanında ve tamamı Hemşince olarak yayın yapan ilk ve tek dergi GOR," dedi.

Akçiçek, SabitFikir'e GOR'u şöyle anlattı:

"Kolektife giden yolda ilk aşama"

"Hemşin kültürü ve dili ile ilgili bir dergi çıkarmak fikri birkaç yıldır vardı. Nihayetinde geçen yıl Hemşin Kültürü ve Yaşatma Derneği'nin (HADİG) çağrısıyla 1 Aralık 2013'te İstanbul'da 25 civarında kişinin katıldığı bir toplantı yaptık. Bu toplantıda öncelikle bir dergi çıkarılması ve bu amaçla oluşturulacak çalışmanın zamanla kültürel sanatsal akademik üretimler yapacak bir kolektife dönüştürülmesi yönünde bir karar alındı. GOR bunun ilk aşamasıdır, nasip olur süreç devam ederse bir kültür sanat kolektifine dönüşmesini hedefliyoruz bu oluşumun. O toplantıda yedi kişi görevlendirildik bu süreci yürütmek üzere şu anda altı kişi olarak bu çalışmayı yürütüyor ve dergiyi yayına hazırlıyoruz. Ayrıca 1 Aralık'ta yaptığımız toplantıya katılan veya davetli olup katılamayan değerli arkadaşlarımız var GOR'a katkı sunan. Birkaçını belirtmek gerekirse, şair İbrahim Karaca, yazar Uğur Biryol, gazeteci Adnan Genç, müzisyen Ayşenur Kolivar, akademisyenler Erhan Gürsel Ersoy, İsmail Akyıldız, Öndercan Muti gibi dostlarımız öneri fikir ve yazılarıyla GOR'a destek oluyorlar."

"Türkçe çıkan dergilerin okur yaratma hedefi yok"

"GOR dergisi Hemşin dili ve kültürünün giderek yok olmasından duyulan kaygı ile yayın hayatına başladı. Dolayısıyla yayın hattını belirleyen ana düstür Hemşince ve Hemşin kültürüne katkıdır. Kaygı duyularak yapılan her faaliyet, o faaliyeti yapanlara yeterince yük yükler. Bir dilin, kültürün yok olmasından duyulan kaygı ile o kültürü, dili belgelemek, yarınlara taşımak büyük bir sorumluluk ve yüktür bizim için. Türkçe dergi çıkaran editörden farkımız; Hemşince okur, yazar yaratmak bizim için bir hedefken Türkçe derginin böyle bir derdinin bulunmamasıdır."

"Sanat ilgi ve sosyal bilinç oluşturuyor"

"Dilin, kültürün yok olmasından duyulan kaygı yaygın olmakla birlikte bu konuda aktif tutum içinde olan insan sayısı çok fazla değil. Genel olarak ülkemiz (Özellikle Kürtçe konusunda verilen mücadeleler ve Lazca yayınlar) ve dünyada yaşanan gelişmeler farklı dil, kültür ve inançlara yönelik bir ilgi yarattı. Hemşince de bundan bağımsız değil. Özel olarak; VOVA albümü, Momi ve Sonbahar filmleri ve HADİG’in kurulması ve faaliyetleri Hemşin dili ve kültürüne yönelik bir ilgi ve sosyal bilincin oluşmasında etkili oldu."

Önümüzdeki sayılarda neler var?

"GOR yukarıda da belirttiğimiz üzere; var olan kültürel mirası belgelemek, Hemşin dili, tarihi, kültürü konusunda bir tartışma ve bilgilenme sürecine öncülük etmek ve Hemşin dilinde edebi, kültürel, sanatsal, akademik üretimlere vesile olmak amacıyla çıkıyor. Gerek Hemşinliler gerek Hemşin kültürünü tanımak isteyenlerin GOR’da kendilerine hitap edecek bilgiler bulacaklarını söyleyebiliriz. Ancak genel çerçeveyi böyle olmakla birlikte nelerle karşılaşacağımızı biz de bilmiyoruz, hep birlikte yaşayıp göreceğiz."

İşte ilk sayıda yer alan yazarlar ve konular:

– Mahir Özkan- Garmilig

– Avetik Topchiyan- İrek Enger

– Hikmet Akçiçek- Dir Çunik Mek!

– Nejdet Çakmak – Gagalveriç Xerxeriç

– Mine-Cansu Üçüncü – Hemşince Tabu Oyunu

– Cemil Aksu -Hemşinliler, Tarih ve Kimlik

– İbrahim Karaca- O Köy Bizim Köyümüzdür (Xaçapit)

– Uğur Biryol – Palovit Vadisi

– GOR- Latin Harfleriyle Hemşince Yazmak

Dergiye katkı sunmak isteyenler gordergisi@gmail.com adresine mail atabilirler.

>>> Ulus devlet ve dil: Babil kulesini yıkmak

* Görseller: Onur Atay, Can Çetinkaya