Öykülerini okuyanlar bilir, Borges pek çok sıradışı fikre sahipti. Bu durumun en güzel örneklerini 1920-1950 yılları arasında yazdığı öykülerde görebiliriz. Zaten o öykülerin mitsel içeriği sayesinde, Borges zamanın her şeyi unutturan gücüne bu ölçüde direnebilmiştir belki de...

Şimdilerde Borges’in en az onun kadar yaratıcı hayranları öykülerdeki felsefi sorgulamaları günümüz teknolojisiyle gerçek hayata uyarlamak için harekete geçiyorlar. İlk örnek hatırlayacağınız üzere, nisan ayında yayın hayatına başlayan Online Babil Kütüphanesi’ydi. Bu kütüphane olası tüm harf ve kelime kombinasyonlarını içeren 410’ar sayfalık kitaplardan oluşuyordu.

Bir diğer örneği ise “Robotlar için Şiir (Poetry for Robots)” adlı sitede görebilirsiniz. Vice'dan Daniel Oberhaus'un belirttiği gibi, Borges'in ele aldığı konulardan biri de, metaforların önemi ve dilin sunduğu limitsiz anlam imkanlarıydı. Fakat Borges, şiir dilindeki sınırsız imkanlara rağmen, bazı kelimelerin sadece diğer bazı kelimeleri çağrıştırdığını söylüyordu. Örneğin yıldızlar ile gözler sıklıkla özdeşleştiriliyordu.

Neologic, Webvisions ve Arizona Devlet Üniversitesi'ndeki Bilim ve Hayalgücü Merkezi'nin ortaklaşa projesi, Borges'in bu görüşlerinin peşinden giderek, makinelere insan dilindeki şiirselliği öğretmenin mümkünlüğünü sınayacak. Bunun için, siteyi ziyaret edenlerden fotoğraf seçeneklerinden birine tıklayıp, bu fotoğrafın düşündürdüklerinden veya hissettirdiklerinden yola çıkarak 150 karakteri geçmeyecek bir satır yazmaları isteniyor. Bu şekilde toplanacak verilerle, robotlara şiir yazmayı öğretip öğretemeyeceklerine bakacaklar.

Ne dersiniz, sizce robotlar kelimelerin çağrıştırdığı görüntüleri ya da görüntülerin çağrıştırdığı kelimeleri tıpkı bir insan gibi birbirine bağlayabilecek mi? Eğer Borges'in kelimelerle görüntüleri bağdaştıran bir düşünce kalıbı bulunduğu iddiası doğruysa, bilgisayarlara bu kalıbın kodlanması gerçekten de mümkümüş gibi duruyor. Araştırmanın sonuçları Chicago’da 23-24-25 Eylül 2015 tarihlerinde düzenlenecek seminerlerde tartışılacak.

>>> Babil Kütüphanesi sanal dünyada gerçek oldu

>>> Jorge Luis Borges'i niçin okumalıyız?

* Kaynak: Vice

MA