Uluslararası edebiyat sahnesinin kuşkusuz en önemli ödülüdür Nobel. Çok eskilere, ta 1901'e dayanan geçmişi ve William Faulkner, Ernest Hemingway, John Steinbeck, V.S. Naipaul, Doris Lessing gibi şöhretli kazananları kadar her yıl açıklanmasının öncesinde ve sonrasında kopan fırtınalar da bu ödülü bu kadar popüler kılan nedenlerden. Nobel Edebiyat Ödülü'nün bu yılki kazananı yarın açıklanıyor. Ünlü bahis sitesi Ladbrokes, her yıl olduğu gibi bu yıl da kendi adaylarını açıkladı ve sonuca sanırız hiç kimse şaşırmadı: Favori aday Haruki Murakami. Lakin Haruki Murakami, son yıllarda hep favori aday olarak öne çıkmış, ancak bir türlü ödüle değer görülememişti.
BOB DYLAN HÂLÂ LİSTEDE
Listede ikinci sırada gelen isim ise Kenyalı yazar Ngũgĩ wa Thiong’o. Üçüncü sırada Belaruslu araştırmacı gazeteci Svetlana Alexievich, ardından da yıllardır bahis sitelerinde Nobel'e aday gösterilen Suriyeli şair Adonis yer alıyor. Listede yer alan diğer isimler ise şöyle: Fransız romancı Patrick Modiano, ABD'li romancı Philip Roth, Norveçli oyun yazarı Jon Fosse ve Avusturyalı yazar Peter Handke. Ladbrokes sözcüsü Alex Donohue, Philip Roth'un şu an listedeki en popüler isimlerden biri olduğunu söylüyor ve geçen yıllarda Ladbrokes'ta çok yüksek oylar alıp ödüle layık bulunamayan Bob Dylan'ın hâlâ listede bulunduğuna dikkat çekiyor. İlginçtir ki, Dylan'a gelen oyların yüzde 65'i İsveç'ten, yani Nobel Ödüllerinin vatanından gelmiş. Bu yıl Nobel Edebiyat Ödülü'ne 271 kişinin aday gösterildiği ve rakamın daha sonra 210'a düşürüldüğü açıklandı. Bu 210 ismin 36'sı ise bu yıl ilk kez değerlendirmeye alınıyor. Yazarlar, şairler ve edebiyat uzmanlarından oluşan 18 kişilik akademi, ödülü "ideal bir istikamette en dikkat çekici işlere imzasını atmış olan" yazarlara veriyor.
AVRUPA MERKEZLİ VE ERKEK EGEMEN
İsveçli kimyacı Alfred Nobel anısına 10 Aralık 1901'den beri ödül dağıtan İsveç Akademisi, pek çok açıdan da eleştiriliyor. Tolstoy, J. Joyce, V. Woolf, M. Twain, Çehov, Proust, Zola, S. Fitzgerald, Borges ve Nabokov gibi çok önemli yazarların bu ödülü alamaması, hatta bazılarının aday bile gösterilmemesi en sık gelen eleştirilerden biri. Öte yandan, politik olarak sempatik buldukları yazarlara yakınlık gösterdikleri yönünde bir eleştiri de sıklıkla dillendiriliyor. Bir diğer eleştiri ise, ödülün çok Avrupa merkezli ve erkek-egemen olması. Bugüne dek ödülü alan bu 105 kişiden yalnızca 13'ü kadın. Ödül, dört kez iki kişi arasında paylaştırıldı. Bugüne dek ödüle değer görülen en genç isim, 42 yaşındayken Rudyard Kipling idi. En yaşlı isim ise 88 yaşında ödüle değer görülen Doris Lessing oldu.
1901'den bu yana 105 Nobel Edebiyat Ödülü verildi. Ülkemizden bu ödüle değer görülen tek bir isim var: Orhan Pamuk. Ancak ödül için sürekli adı geçen iki isim daha var: Yaşar Kemal ve Leylâ Erbil.
Nobel Edebiyat Ödülü'nü bugüne dek İngilizce yazan 30, Fransızca 13, Almanca 13, İspanyolca 11, İsveççe yedi, İtalyanca altı, Rusça beş, Lehe dört, Danca ve Norveççe üç, Çince, Yunanca ve Japonca yazan yazarlar ikişer kez değer görüldü. Ödüle bir kez değer görülen diller ise 12 adet; Türkçe de bu kategoride.
Nobel Edebiyat Ödülü 8 milyon İsveç kronu, yani yaklaşık 2 milyon beş yüz bin TL değerinde.
Bugüne dek Nobel'e değer görülen yazarların Nobel konuşmaları için tıklayın.
* Görsel: Kaan Bağcı
Yeni yorum gönder