Hepimizin başına gelebilir: günlük bir sohbette birisi Ulysses’ten bahsettiğinde başımızı belli belirsiz sallamışızdır. Herkesin sürekli eline aldığı ve tekrar yerine koyduğu kitapları vardır. Edebiyat dolabımızdaki bu iskeletler, sürekli olarak yazlık okuma listelerimizin altında görünürler ve kaderlerinde asla bitirilememek vardır. Paris Üniversitesi Profesörü Pierre Bayar’ın tartışmalı kitabı How to Talk About Books You Haven’t Read (Okumadığınız Bir Kitap Hakkında Nasıl Konuşmalı?) adlı kitabı, bizleri  klasik edebiyattaki akıcılığın nasıl iyi eğitim almış, kültürlü bir insanı işaret ettiği üzerine düşünmeye zorluyor.  Bu yüzden, daha iyi bir okuyucu gibi görünmek ilginizi çeker diye, muhtemelen okumadığınız ancak kültürel önemini bilmeniz gereken  bazı kitaplarla ilgili ufak bir dosya hazırladık sizlere. Böylece, kumsalda geçirdiğiniz değerli vaktinizi Stephen King kitabıyla harcamadan bir sonraki kokteyl partisini güvenle atlatabilirsiniz. (Ama yıl bitmeden bu kitaplardan en az birini okumayı deneyeceğinize söz verin).

ULYSSES  - JAMES JOYCE

Kitap Üzerine: Ulysses 1998’de 20. Yüzyılın en iyi 100 İngiliz romanı arasından birinci seçildi. Kitap, Homer’ın epik şiiri Odyssey’e paralel olarak yazılmıştır ama Truva Savaşı’nın kahramanı Odysseus yerine dönemin günlük yaşamını, Yahudi ana karakter Leopold Bloom’un Dublin’deki sıradan bir günü üzerinden anlatır. James Joyce’un bilinç akışını, kinayeleri kullanışı ve parodi tarzıyla bu roman İngiliz edebiyatı dünyasında devrim yarattı.

Püf noktası: James Joyce’un önceki romanlarından Sanatçının Bir Genç Adam Olarak Portresi’nin genç ana karakteri Stephen Dedalus, Ulysses romanında da başkahramandır. Bu romanda, neredeyse Bloom’un oğlu yerine geçen Stephen, Telemakhos’a benzer ve Sanatçının Bir Genç Adam Olarak Portresi’ndeki romantik kahraman, gerçekte bir narsisttir. Ayrıca beklenenin aksine gösteriş meraklısı olmasıyla da hayal kırıklığı yaratır.

DON KİŞOT - MIGUEL DE CERVANTES

Kitap Üzerine: Miguel de Cervantes tarafından 1600'lerin başında yazılan Don Kişot, İspanyol edebiyatının en önemli romanlarından biri olarak nitelendirilir. Romanın okunma sayısı arttıkça kitabın beyazperdeye uyarlanma sayısı da artmıştır.

Püf Noktası: Don Kişot, yayınlandığı günden beri popüler kültürdeki pek çok “zırhta parıldayan şövalye” karakterine ilham verdi. Bu kahramanların çoğu “quixotic”  ya da hayali idealistler olarak tanımlanabilir.

SAVAŞ VE BARIŞ - LEV TOLSTOY

Kitap Üzerine: Tolstoy’un en ünlü edebi başarısı olarak bilinen Savaş ve Barış, Rusya’nın Fransız işgalini ve Napolyon dönemi olaylarını konu eder. Roman, pek çok Rus klasiği gibi,  karmaşık konulara, aşk, savaş, barış, seks, hayatın anlamı gibi neredeyse her evrensel insani temaya değinir.


Püf Noktası: Bu tarihsel romanın bir parçasında, Tolstoy tarih kayıtlarını dosdoğru sunma vizyonunu üstlenmiştir. Tolstoy, sadece tarihi şekillendiren büyük adamları değil, küçük ve önemsiz görünen karakterleri de ön plana çıkarmak için her türlü çabayı gösterir.

KAYIP ZAMANIN İZİNDE - MARCEL PROUST

Kitap Üzerine: Marcel Proust’un 3500 sayfalık 7 ciltten oluşan, yarı otobiyografik şaheseri Kayıp Zamanın İzinde, anlatıcının aşk maceralarını, sanatı öğrenişini ve toplumdaki gelişmesini konu eder.

Püf Noktası: Bilinçli bir çaba harcamadan, sıradan olayların uyandırdığı istenmeyen hatıralar romanın en önemli konusudur ve kültüre sağladığı en önemli katkı budur.

MOBY DICK - HERMAN MELVILLE

Kitap Üzerine: Herman Melville’in Moby Dick’i, Ishmael olarak adlandırılan sıradan bir denizci tarafından anlatılır. Denizci Ishmael, Kaptan Ahab’ın bulunmaz bir balina türü olan Moby Dick’i bulup öldürmeyi amaçladığı takıntılı yolculuğunu bizlere aktarır.

Püf Noktası: Roman çok fazla seks şakası içerir. Penisle ilgili laf oyunları ve hatta erkekler arasındaki eşcinsel bağlar romanın içerisinde sık sık görülür. Bilim adamları Ishmael’in Queequeg’le olan ilişkisinin bir aşk hikayesi mi, duygusal bir yakınlık mı yoksa cinsel bir birliktelik mi olduğunu belirlemek için yıllar harcayabilir.

ATLAS SİLKİNDİ - AYN RAND

Kitap Üzerine: Atlas Silkindi, Ayn Rand’ın kendi felsefi düşüncesini dramatize ettiği uzun bir romandır. Kitap, maddi zorlukların yaşandığı zamanlarda yozlaşan hükümete karşı isyan eden bir grup cesur sanayiciyi konu eder.

Püf Noktası: Atlas Silkindi, Rand’ın nesnellik ilkelerinde kurmaca bir metin olarak geçer ve yayımlanışından 55 yıl geçmesine rağmen hala tartışmalı bir kitaptır. Liberaller pro kapitalist bir tutuma sahip olduğu için, müstehcen seks tanımlamaları ve Hıristiyanlık karşıtı görüşleri için eleştirirler onu. Bu arada, birileri de kitabı sadece uzun, sıkıcı ve zayıf bir üsluba sahip bulurlar. Ama Rand’ın hürriyet yanlısı takipçileri o kadar çoktur ki roman 21. yüzyılda bile okunmayı sürdürür.

Çeviren: Irmak Taştan