İşten eve, evden işe; işten okula, okuldan işe; hayat hızla akıp giderken, bırakın geçen seneyi, dün yaptıklarımızı dahi unutuyoruz. Sevgililerimizin ve arkadaşlarımızın doğum günlerini atlıyor, özel günleri kutlamadan geçiyoruz. Tablo böyleyken, sevdiğimiz bir romancının doğduğu günü hatırlamamız ya da ünlü bir şairin öldüğü günü bilmemiz elbette mucize olurdu. Öyleyse hafızamızı tazeleyip, tarihte bu hafta Türkiye'de ve dünyada edebiyat dünyasını etkileyen hangi gelişmelerin yaşandığına bakalım:

30 Aralık

İngiliz yazar Rudyard Kipling (1865), ABD'li yazar Paul Bowles (1910) ile ABD'li müzisyen ve şair Patti Smith (1946) doğdu. Şair, filozof ve devlet adamı Rıza Tevfik Bölükbaşı (1949) ile İngiliz yazar Mary Wesley (2002) hayatını kaybetti.

1994 - Taksim'de The Marmara Oteli'nin girişindeki Cafe Marmara'da bomba patladı; Sinema eleştirmeni Cüneyt Cebenoyan'ın ablası arkeolog Yasemin Cebenoyan öldü; yazar, sinema eleştirmeni Onat Kutlar ağır yaralandı ancak o da 11 Ocak 1995'te yaşamını yitirdi.

31 Aralık

Macar şair Sandor Petofi (1823), İskoç şair Alexander Smith (1830) ve Kanadalı roman yazarı Hiromi Goto (1966) doğdu. İspanyol düşünür ve yazar Miguel de Unamuno (1936) ile yazar Sevim Burak (1983) yaşamını yitirdi.

1 Ocak

İngiliz yazar E. M. Forster (1879) ile ABD'li yazar Jerome David Salinger (1919), doğdu. Edebiyat tarihçisi, yazar ve çevirmen Mustafa Nihat Özön (1980) ile gazeteci yazar Yener Süsoy (2007) hayatını kaybetti.

1788 - Londra'nın en eski gazetesi The Times yayımlanmaya başladı.
1941 - Behice Boran'ın çıkardığı aylık fikir ve sanat dergisi Yurt ve Dünya yayımlanmaya başladı.
1949 - Orhan Veli Kanık Yaprak dergisini çıkardı.
1952 - Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu yürürlüğe girdi.
2009 - TRT 6 yayına girdi.

2 Ocak

ABD'li yazar ve biyokimyacı Isaac Asimov (1920) doğdu. Folklor araştırmacısı ve masalcı Eflatun Cem Güney (1981), yaşamını yitirdi.

1924 - İstanbul İstiklal Mahkemesi'nde yargılanan gazeteciler beraat etti. Gazeteciler ve İstanbul Barosu Başkanı Lütfi Fikri Bey Hıyanet-i Vataniye Kanunu'na aykırı davranmakla suşlanıyorlardı. Gazeteciler beraat ederken Lütfi Fikri Bey 5 yıl kürek hapsine mahkûm oldu.
1942 - Peyami Safa ve Muhsin Ertuğrul Hamlet tartışmaları yüzünden mahkemelik oldular.
1975 - Türkiye Radyoları TRT1, TRT2 ve TRT3 adıyla, üç kanaldan yayın yapmaya başladı.

3 Ocak

Romalı devlet adamı ve filozof Cicero (MÖ 106) ile İngiliz romancı ve bilim insanı John Ronald Reuel Tolkien (1892), doğdu. Şair Ali Şir Nevai (1501), Fransız ansiklopedi ve sözlük yazarı Pierre Larousse (1875), divan şairi Şeyh Galip (1876) ile Çek yazar Jaroslav Hasek (1923), hayatını kaybetti.

1889 - Nietzsche akli dengesini yitirdi.
1953 - Samuel Beckett'in oyunu Godot'yu Beklerken Paris'te sahnelenmeye başlandı.
1963 - Ataç dergisinde çıkan bir çevirisi nedeniyle Adnan Bend ve derginin yazı işleri müdürü Afşar Timuçin tutuklandı.

4 Ocak

Alman masal yazarı Wilhelm Grimm (1785), doğdu. Fransız yazar ve düşünür Albert Camus (1960) ile Amerikan asıllı İngiliz şair ve oyun yazarı T.S. Eliot (1965) yaşamını yitirdi.

1913 - Babıali yangını
1960 - Amerikan Ajansı'nın yıllık raporunda Türk basını için, "Doğrudan doğruya sansür mevcut olmamakla beraber, sıkı kanunlar basın üzerinde kontrole yol açmaktadır" dendi.
1982 - 100 bin kişinin yurtdışına çıkması yasaklandı.

5 Ocak

İsviçreli yazar Friedrich Dürrenmatt (1921), İtalyan dilbilimci ve yazar Umberto Eco (1932), İranlı şair, yazar, yönetmen ve ressam Füruğ Ferruhzad (1935), Fransız yazar Helene Cixous (1937) ile Türk şair Mehmet Mümtaz Tuzcu (1950), doğdu. Şair ve yazar Arif Nihat Asya (1975), hayatını kaybetti.

1960 - Kim dergisi sorumlu yazı işleri müdürü Şahap Balcıoğlu hakkında kesinleşen 16 aylık cezayı çekmek üzere günü cezaevine girdi.
1983 - Türkiye Yazarlar Sendikası'nın 17 yöneticisi ve 1 üyesi hakkında açılan davaya, 1 Numaralı Ankara Sıkıyönetim Mahkemesi'nde başlandı.
1994 - Doç. Dr.Fikret Başkaya, Paradigmanın İflası adlı kitabından dolayı 20 ay hapis cezasına çarptırıldı.

* Kullanılan ilk görsel: Mehmet Yıldırım

GG