İşten eve, evden işe; işten okula, okuldan işe; hayat hızla akıp giderken, bırakın geçen seneyi, dün yaptıklarımızı dahi unutuyoruz. Sevgililerimizin ve arkadaşlarımızın doğum günlerini atlıyor, özel günleri kutlamadan geçiyoruz. Tablo böyleyken, sevdiğimiz bir romancının doğduğu günü hatırlamamız ya da ünlü bir şairin öldüğü günü bilmemiz elbette mucize olurdu. Öyleyse hafızamızı tazeleyip, tarihte bu hafta Türkiye'de ve dünyada edebiyat dünyasını etkileyen hangi gelişmelerin yaşandığına bakalım:

27 Ocak

İngiliz yazar, matematikçi ve mantıkçı Lewis Carroll ile besteci ve şair Valeri Brainin (1948), doğdu. Şair Nef'i (1635) ile yazar, çevirmen ve araştırmacı Öner Ünalan (2011) hayatını kaybetti.

1918 - ABD'li romancı Edgar Rice Burroghs'un yarattığı Tarzan'ı konu alan ilk film, Gorillerin Tarzanı (Tarzan of the Apes) adıyla ABD'de gösterime girdi. Aktör Elmo Lincoln, beyazperdenin ilk Tarzan'ı oldu.
1926 - John Logie Baird ilk televizyon yayınını gerçekleştirdi.
1948 - İlk teyp satışa çıktı.
1965 - Ord. Prof. Ali Fuat Başgil'in 5 yıl hapsi istendi. Ali Fuat Başgil İsviçre'de Fransızca olarak 27 Mayıs Askeri İhtilali adlı bir kitap yayınlamıştı.
1988 - Server Tanilli'nin Nasıl Bir Demokrasi İstiyoruz adlı kitabı toplatıldı.
1994 - Özgür Gündem gazetesinin Ankara temsilciliğinde patlama oldu. Gazetenin Ankara Haber Merkezi'ne de molotof kokteyli atıldı.

28 Ocak

Küba bağımsızlık mücadelesinin öncüsü, şair ve yazar Jose Marti (1853), Fransız romancı Colette (Sidonie-Gabrielle) (1873), yazar Susan Sontag (1933), Angolalı şair Maria Eugenia Lima (1935) ile Arnavut yazar İsmail Kadare (1936), doğdu. Rus yazar Fyodor Mihayloviç Dostoyevski (1881), İrlandalı şair William Butler Yeats (1939), ney üstadı ve hiciv şairi Neyzen Tevfik Kolaylı (1953) ile şair Özdemir Asaf (1981), yaşamını yitirdi.

29 Ocak

Rus yazar Anton Çehov (1860), doğdu. Şair ve yazar Ziya Osman Sabah (1957), ABD'li şair Robert Frost (1963) ile İsveçli yazar Astrid Lindgren (2002), hayatını kaybetti.

1595 - William Shakespeare'in oyunu Romeo ve Juliet muhtemelen ilk kez sahnelendi.

30 Ocak

ABD'li yazar Richard Brautigan (1935), doğdu.

1967 - İlk resmi tv yayını Ankara'da yapıldı.

31 Ocak

ABD'li romancı Norman Mailer (1923) ile Japon romancı Kenzaburo Oe (1935), doğdu. Yazar Recaizade Ekrem (1914) ile Bulgar yazar Stoyan Zagorçinov (1969), hayatını kaybetti.

1729 - Türkiye'de ilk kitap, Mehmet Bin Mustafa'nın (Vanlı) kaleme aldığı Sıhahı Cevheri (Vankulu) adlı sözlük basıldı. İbrahim Müteferrika, ilk Türk matbaasını İstanbul'da Sultanselim'deki konağında kurmuştu.
1924 - Kültür magazin dergisi Resimli Ay kapandı.
1931 - Yarın gazetesi başyazarı Arif Oruç ve sorumlu müdürü İzmit'te birer yıldan fazla hapse mahkûm oldular.
1934 - Nazım Hikmet, Nail Vahtedi, Tosun Ömer ve Yonga Ömer beş yıl hapis cezasına mahkûm edildi.
1973 - Çetin Altan'ın 4,5 yıl hapsi istendi; karikatürist Turhan Selçuk'u döven 3 polis hapse mahkûm edildi.

1 Şubat

İsveç şair Abraham Emanuel Fröhlich (1796), Alman yazar Handrij Zejler (1804), Avusturyalı yazar Hugo von Hofmannsthal (1874), Rus yazar Yevgeny Zamyatin (1884), İngiliz yazar Charles Nurdhoff (1887), ABD'li yazar Langston Hughes (1902), İskoç yazar Muriel Spark (1918), ABD'li yazar H. Richard Hornberger (1924) ve Türk yazar Muzaffer Buyrukçu (1930), doğdu. İngiliz yazar Mary Shelley (1851), gazeteci ve yazar Abdi İpekçi (1979) ile şair Niyazi Akıncıoğlu (1979), yaşamını yitirdi.

1895 - Lumieres kardeşler, sinema makinasını icat ettiler.

2 Şubat

Alman yazar Johann Christoph Gottsched (1700), İrlandalı yazar James Joyce (1882), Rus asıllı ABD'li yazar Ayn Rand (1905) ile Romen yazar George Grigore (1958), doğdu. İskoçyalı romancı Alistair MacLean (1987), hayatını kaybetti.

1709 - Alexander Selkirk 4 sene 4 ay Şili sahiline 400 mil uzaklıktaki bir adada tek başına yaşadıktan sonra kurtarıldı.Daniel Defoe'nun Robinson Crusoe adlı kitabına model olmuştur.
1922 - James Joyce'un en önemli eseri olan Ulysses yayımlandı. Kitabın yayımlandığı 2 Şubat aynı zamanda İrlanda'lı yazarın doğum günüdür.

* Görsel: Mehmet Yıldırım

GG