YARATICI YAZMANIN HAZZI

Gülayşe Koçak
Alfa Yayınları (13,5 cm x 21 cm)

BASKI - 1,5 yıldız

Bu kitap teknik eleştiri yazacak birisi için bir nimet! İç baskı, ustanın boya konusunda cimriliği yüzünden neredeyse okunamaz grilikte. Sanki fersudeden üretilmiş. Sarı yan kağıt kalın kullanıldığı için kitabın tadı kaçmış gibi. Arka kapaktaki gofre, tasarımla gizlenmeye çalışılmış; bant şeklinde devam ederken mütemadi bir yazının sadece iki satırı gofre yapılmış, sırttaki gofre kapak takma sırasında ezllsin diye planlanmış. Haddimi aştım galiba! Yine de mutlaka okunmalı elbette!

KAPAK TASARIMI – 3,5 yıldız

Rengarenk metinlerden oluşan bir zeminin içine gömülmüş yazar adı ve kitap adı ile oluşturulmuş bir kapak tasarımı. Zemindeki metinlerin okumaya teşvik edecek kadar büyük, bir desen özelliği taşıyacak kadar küçük yerleştirilmesi yerinde, ancak bu metinler arasında bazılarını daha küçük yapmak isabetsiz bir tercih olmuş. Aynı şekilde yazar adının kapağın en üstünde bulunması da pek isabetli bir tercih değil.

Arka kapakta; zemini oluşturan renkli çizgilerin üzerine gelen siyah zeminler kullanılarak yazar adı, kitap başlığı ve tanıtım yazısına alan açılmış. Ancak bu alandaki boşluğun üzerinden akan metnin bir parçasının renkler üzerinde kalarak okunaklılığı zorluyor olması anlaşılır bir şey değil. Kitap başlığının altında kalan boşluğun sıkışıklığı da aynı anlaşılmazlık içinde.

Artık çok yaygın bir uygulama olsa da kapak içine ve yan kağıtlara turuncu düz zemin basılması kitaba değer ve özgünlük kazandırmış. Yan kağıdın içi sayfalarda kalın olarak ciltlenmesi de bu duyguyu güçlendiriyor. Yazar adının siyah boşluğu ortala(ya)maması hariç sırt okunaklı ve derli toplu.

İÇ SAYFA TASARIMI – 0,5 yıldız

İç sayfalar içler acısı! Homojen bir şekilde tüm kitaba hâkim olduğu için bilinçli bir seçim olduğunu düşündüğümüz zayıf siyah baskı ile birleşince okunaksızlığı iyice ayyuka çıkmış tırnaklı bir yazıtipi üzerine kurulu sayfalar. Sayfa üstlerinde kullanılan, kapakta iç sayfalarda bulunan diğer yazıtipleriyle uyumsuz ya da alakasız yazıtipleri; orantısız kenar boşlukları; örnek metinlerdeki acemice tasarlanmış ve zayıf çerçeveler; bölüm başları için seçilen yazıtipinin arkaikliği; iç sayfalarla ve dizin, dipnotlar gibi komşuluk gerektiren diğer parçalarla bir ilgi kurulmadan tasarlanmış içindekiler sayfaları; okunaklılığı zorlayacak boyutta yazılar ve bilgi grafikleri... Nereden tutsanız dökülüyor.

Ancak, kendi içinde sorunları olsa da, bir kaynak kitabın olmazsa olmazı dipnotların ve kitabın sonunda yer alan dizinin, bu keşmekeş içinde bir tasarım harikası gibi göründüğünü ekleyelim.

Kitap künyelerinde genel müdür isimlerinin yer alması sık rastlanan bir durum değil, ama diğer kitaplarına baktığımızda belli ki bu yayınevinin bir tercihi; yine de kitabın diğer emektarlarına yer verilmediğini anlamadığımızı da belirtmeden geçmeyelim.

 
CELLADIN GÖZYAŞLARI

Tayfun Bektaş
Destek Yayınları (13,5 cm x 19,5 cm)

BASKI – 2,5 yıldız

Yine dengesiz boya, yine kalın ve su yolu ters bir kapak kağıdı ve yine yuvarlanmış bir sırt... İçimi sevgili Gülayşe Koçak’ın kitabında boşalttığım için burada duruyorum!
 

KAPAK TASARIMI – 2 yıldız

Algılanması zaman alan bir defter (ya da kitap) figürü üzerine zor okunan yazıtipleri kullanılarak yerleştirilmiş bir başlık, yazar adı ve tanıtım cümlesi. Koyu renklerle sağlanmaya çalışılan içeriğe uygun bir kasvet ve bu kasvete uyum sağlaması mümkün olmayan yazıtipleri kullanımı. İyi bir çizerin elinden çıkmış zayıf bir tasarım.

Kritiğimize yayınevi ambleminin kötülüğüne ek olarak kapakta yer alan “Destek @ Edebiyat” ibaresinin ne anlama geldiğini anlayamadığımızı da eklemek gerek. İnsan @ işaretinin içerdiği anlamlar üzerinden bakınca bir e-kitapla mı karşı karşıyayız diye düşünmeden edemiyor, doğal olarak.

Arka kapak ön kapaktaki çizimin ayna aksi üzerine yazılmış bir tanıtım yazısından ibaret. Sırt, başlıkta kullanılan yazıtiplerinin okunaksızlığı hariç okunaklı(!)

İÇ SAYFA TASARIMI -  2,5 yıldız

İç sayfalar oldukça okunaklı ve tırnaklı bir yazıtipiyle dizilmiş. Satır araları bir tık daha açılsa daha da iyi olabilirdi. Sayfa üstlerinde yer alan sayfa numaraları ile kitap ve yazar adında kullanılan yazıtipi ile kapak, iç kapak ve giriş sayfalarında kullanılan yazıtipinin neden farklı seçildiğini anlamak mümkün değil. Yan ve üst boşluklarla kıyaslayınca, sayfa altlarındaki boşluğun gereğinden fazla olduğunu da eklemeliyiz.

Giriş sayfaları kararsız ve dağınık bir tasarıma sahip. Bu kararsızlık ithaf, giriş alıntısı gibi metinlerin sağa dayalı, ortalı vb gibi çeşitliliği ile iyice rahatsız edici bir hal alıyor.

Forma hesabından kaynaklandığını bilmekle birlikte, son sayfanın pat diye biterek kapak içine komşu olması da garip olmuş. Toplam özensizliğe bakınca künyesinin ayrıntılı ve yeterli oluşuna şaşırdık desek yeridir!

ŞİPŞAK MOZART

Reinhold Hartmann
Doğan Kitap, Çeviren: Gül Gürtunca (11,5 cm x 19 cm)

BASKI – 3,5 yıldız

Sonunda makul özürlü bir kitap... Bu kadar ince ve arkasını gösteren bir kağıt kullanmasalar ve iç baskıda boya ayarı düzgün olsa daha da iyi olurdu.

KAPAK TASARIMI – 4,5 yıldız

Güçlü ve yalın tasarımıyla göz çelen ve akılda kalan, sarı zemin üzerine siyah renkleriyle durdurucu etkisi yüksek bir kapak. Yayınevinin “Şipşak serisi”nden bugüne dek çıkan dört kitap da tasarım açısından aynı derinliği ve özellikleri taşıyor. Seriye adını veren “şipşak” sözcüğü tüm kapaklarda beyaz olarak yazılıyor. Ancak bu kapak, özellikle sarı zemin üzerine beyazın yeterli karşıtlık üretmemesi yüzünden, serinin diğer kapaklarının aksine, zor okunur hale gelmiş.

“Şipşak serisi” standart ebattan küçük olarak düşünülmüş ve tasarlanmış. İnce cildi, tek elle bile kolayca kavranabilen boyutuyla alıştığımız ölçülerden çok az farklı. Bu haliyle de tipik bir cep kitabı.

Arka kapak, sarı zeminde yer alan ve hem bu kitabın hem de serinin özelliklerini anlatan kısa bir tanıtım yazısı içeriyor. Sarı zeminde kaybolacakmış gibi duran beyaz “şipşak” sözcüğü dışında sırtı derli toplu ve okunaklı.

İÇ SAYFA TASARIMI – 2 yıldız

İç sayfalarda kullanılan tırnaklı yazıtipi, bu tür bir kitap için pek uygun değil. Yazı karakterlerinin çıkış ve inişleri (yukarı ve aşağı uzantıları) neredeyse gövde boyunda. Günümüzün yazıtipi çeşitliliğini düşününce, böyle gövdesi zayıf ve okunaklılığı düşük bir yazıtipinin tercih edilmiş olmasını yadırgadığımızı söylemeliyiz.

Sıkışık satır araları, küçük dizilmiş yazıları ve arka veren ince kağıdıyla, bir cep kitabı olarak düşünülse de tasarımı açısından bu iddadan uzak kaldığını ve örneğin toplu taşıma araçları gibi alanlarda okumaya pek de elverişli olmadığını ekleyelim.

Giriş sayfalarında renk kullanımı iyi bir tercih olmuş, keşke benzer şekilde kapak içleri ve son sayfalar da böyle basılsaymış. Kenar boşlukları, sayfa numaraları gibi detaylar göz dolduruyor. Ancak kitabın içinde yer alan mini tablolar ve müzik pasajlarının grafikleri ve görsel kalitesi oldukça zayıf. İç sayfalara emeği geçen(ler)in yer almaması dışında künyesi yeterli.