Belki de bu köşenin ele aldığı ilk kitap olmalıydı Burcu Dündar’ın çalışması. Ama Can Yayınları’nın “minikitaplar”ı, hem güncel oluşlarıyla hem de dikkatleri üzerlerine çeken tsarımlarıyla buna izin vermemişti geçen ay! Ama şimdi sıra, hem kendisi de bir nesne kitap olan hem de doğrudan nesne kitap meselesini irdeleyen özelliğiyle benzerlerinin birkaç adım önüne çıkan Kitap Nesnesi: Nesne Olarak Kitap’ta.

Uzun bir altbaşlığa (Bugünden Geçmişe Kitap Deneyimini Biçim Aracılığıyla Dönüştürmeye Dair Olasılıklar) sahip bu çalışma, Burcu Dündar’ın aynı başlıklı “sanatta yeterlik” tezine dayanıyor; diğer bir deyişle “nesne olarak kitap” konusunu, belli bir tarihsel çizgide ilerleyerek izliyoruz. Kapakları okurlar tarafından istedikleri biçimde tasarlansın diye boş bırakılan klasiklerden biçimin anlatıma katılmasına dair en uç örneklere dek... Amaç, “kitabın nesnesiyle kurduğumuz ilişkiyi, kitabın yerleşik kurallarına farklı dönemlerde ve bağlamlarda yapılan müdahaleleri hatırlayarak yeniden gözden geçirmek.”

Bu doğrultuda, çok sayıda görsel eşliğinde sanatçı kitaplarından sibermetine, makine-kitap kavramından simultane kitaplara, şömizden oyma baskı tekniğine farklı dönemlerden seçilen örnekler ve kavramlar aracılığıyla kitaba yapılan “müdahalelerin” izini sürüyor Burcu Dündar. Şu sıralar yeniden gündeme gelen e-kitapların ele alındığı ve onlara “karşı,” nesne olma durumu ön plana çıkarılmış, biçimin de anlatımın doğrudan bir parçası olduğu matbu kitapların geleceğin kitabı olarak sunulduğu sayfalar ise özellikle dikkate değer. Örneğin Burcu Dündar’ın Timothy Barrett’tan aktardığına göre, “Elektronik kitap karşısında, el yapımı estetiğini taşıyan, doğal malzemeler ile üretilmiş, yaratıcı tasarımlı, kullanıcı dostu, görme ve okumanın dışında üç boyutlu dokunsal bir deneyim sunan, önemli metin ya da görüntüleri barındıran bir nesne”dir geleceğin kitabı.

Kitabın son sayfalarındaki bibliyografyanın, konuyla ilgili okumalarını genişletmek isteyenler için yol gösterici niteliğinin bir hayli yüksek olduğunun da altını çizelim.

Bu arada Burcu Dündar’ın çalışması, 2011 yılında, Akın Nalça Kitapları’nın sekizincisi olarak yayımlandı. 2003 yılından başlayarak, iki istisna dışında, her yıl bir kitap yayımlandı Akın Nalça Kitapları kapsamında. Konsept ve tasarımını Bülent Erkmen’in gerçekleştirdiği kitaplar, “nesne kitap” özelliği taşıyor. Şimdiye kadar yayımlanan 11 kitabın içerikleri, tasarımları birbirinden bağımsız olarak biçimlenmiş durumda; amaç, kitaplar aracılığıyla yazarlara özgün üretim platformu sunarak bütün tasarım disiplinlerine düşünsel ve kalıcı bir tartışma süreci sağlamak. Son olarak, geçen yıl içinde Yazmak düşünceyi yapılandırır... isimli çalışma çıkmıştı; bakalım 2016, Akın Nalça Kitapları’ndan bize ne getirecek?