Onun için Independent, “21. Yüzyılın Tolkien’i” demiş, Time dergisi ise “Amerika’nın Tolkien”i… Öyle mi peki? Bu tür tanımlamalar her zaman kaba ve yanlış olur kanımca. George R.R.Martin, epik fantastik türünün en iyi örneklerinden birini veriyor kuşkusuz “Taht Oyunları” ile. Ancak insan ruhunun çelişkilerini yansıtmak için bir araç, bir dekor olarak kullanıyor fantastiği, yoksa Tolkien gibi gerçekle gerçeküstü arasındaki o bıçak sırtı sınırı kurcalamak, o büyülü ve tekinsiz ormanın içindekileri gözler önüne sermek için fantastiği yeni baştan yaratmak değil niyeti…

Bu olumsuz bir eleştiri olarak okunmasın. Hem Martin’in böyle bir iddiası yok hem de William Faulkner’den esinlenerek kendiyle çelişen insan ruhunu yazmayı hedeflediğini de açık açık belirtmiş. Onu büyüleyici yapan şey tam da bu, hedefini gerçekleştirmek. Tüm dünyada çok okunan ve çok satan, televizyon dizisiyle de fantastikseverleri büyüleyen “Taht Oyunları”, kelimenin tam anlamıyla incelikle işlenmiş bir karakterler geçidi, insan ruhunu tel tel ayrırıp didikleyerek yaratılmış görkemli bir uzun hikaye.

Martin, yazların ve kışların yıllar sürdüğü, kış zamanında doğup yaz mevsimini hiç göremeden ölen insanların olduğu, zorlu, oldukça vahşi ve çeşitli hanedanlara ayrılmış bir dünya ile çıkıyor karşımıza. Hikayenin merkezine ise temelde iki hanedanı alıyor: Starklar ve Targeryenler. Starklar Kuzey’e ve kışa hükmedenler, Targeryenler ise düşmüş bir kraliyet soyu; ateşe hükmediyor, ejderha soyundan geliyorlar. Zaten serinin adı olan Buz ve Ateşin Şarkısı da buradan geliyor. Stark ailesinin Lord’u, kahramanımız Ned Stark’la başlıyor hikaye. Targeryen hanedanının düşmesi için savaşmış, en yakın arkadaşı Robert’ın tahta geçmesi için yardım etmiş ve nihayetinde Kuzey’e, Kışyarı’na çekilmiş, mağrur bir lord, bir aile babası olarak karşımıza çıkıyor Ned Stark. Ancak, Kral’ın sağ eli beklenmedik bir şekilde ölünce bizzat Kral tarafından bu makama çağrılıyor. Bu teklife olumsuz yanıt verme şansı yok Stark’ın. Olumlu cevabı ise onu ait olduğu topraklardan ayırmakla kalmıyor, tüm ailesinin dağılmasına ve hatta yıllardır barış içinde yaşayan tüm krallığın kaosa sürüklenmesine yol açıyor.  Kralın topraklarında entrika, yalan, ikiyüzlülük ve siyasi oyunların hepsiyle birden baş etmek zorunda. Üstelik, Targeryen hanedanın varisleri krallığın dışında güçlenmeye,  binlerce yıldır görülmediği söylenen Ak Yürüyenler Kuzeyde harekete geçmeye başlarken en fenası; kış geliyor…İstemediği bir görevin üstesinden gelmeye çalışırken Stark’ın aynı anda ailesini koruması, kralı tehdit eden entrikaları çözmesi, ayağını kaydırmaya çalışanlara karşı durması ise en az kışın gelmesini engellemesi kadar imkansız görünüyor.

İşin en keyifli yanı, olayların baş döndürücü bir şekilde ardı ardına geldiği, şaşırtıcı ölümlerin ve yeniden doğumların olduğu, bir solukta okunan bu birinci kitabın sonunda daha hikayenin yeni başladığını anlıyoruz.  Martin’in Tolkien’e benzeyen belki de en önemli özelliği bu. Sonsuza dek dönen bir sarmal gibi işliyor öyküsünü ve okuruna her satırda daha büyük, daha gizemli bir hikayenin içinde olduğunu hissettirmeyi başarıyor.

Taht Oyunları’nda birkaç hayalet ve söylentisi ile yok olan ejderhalar dışında fantastik öğe pek az. Daha çok siyaset, cinsellik ve şiddet var. Yazar, yarattığı dünyayı betimlemeler yerine karakterlerin ve karakterlerin başından geçen olaylar aracılığıyla vermeyi tercih etmiş. Politik bir dünya yaratmış. Her epik fantastik eserin başına gelen gibi, “Taht Oyunları”na dair de çeşitli alegorik okumalar yapılmış eleştirmenler tarafından. Martin’in dünyası Ortaçağ Avrupası’na benzetilmiş, Kuzeyli Starklar İngilizleri, İskoçları, Atbeyi Dothraklar Moğolları, Hunları ve Türkleri temsil ediyor denmiş. Ancak bu türden alegorik okumaların hepsi aynı anda hem doğru hem yanlış olur hep. Tıpkı geniş çerçevede roman türünde kurmaca ile hakikatin peşine düşüldüğünde olduğu gibi. Üstelik fantastik romanlarda bu yönelimler okuma deneyimini yavanlaştırmak ve kısırlaştırmaktan başka işe de yaramaz. Martin, yine kendisinin de ifade ettiği gibi bize çeşitli kültürleri ve mitleri anımsatan bu tür öğeleri bir dekor olarak kullanıp, iktidar, savaş, aile, onur, cinsellik gibi mevzuları kurcalıyor hevesle.

Gelelim serinin Türkçe çevirilerine... Arka Bahçe Yayıncılık tarafından basılan ilk Türkçe çeviri oldukça sorunlu, Epsilon’un çevirisi ise daha eli yüzü düzgün bir çalışma olmuş. Ancak, internet ortamında dizinin birinci kitabına tekabül eden ilk sezonu yüzbinlerce Türk tarafından bir solukta izlenmiş ve serinin dünyada beşinci kitabı basılmışken yayınevinin durumu oldukça zor. Okurlar/izleyiciler hevesle diğer kitapları beklerken bakalım Epsilon ikinci kitabı dizinin ikinci sezonu yayımlanmaya başlamadan önce basabilecek mi?