Bu ay fotoğraflardan yana açıldı şansımız. Elif Şafak’tan sonra ne zamandır karşısına geçip uzun uzun baktığım, beni uzun uzun düşündüren bir fotoğraf daha var sizinle paylaşmak istediğim: Afili Filintalar’ın fotoğrafı…

14 tane erkek dizilmişler yan yana, kimi kotlu tişörtlü kimi takım elbiseli, kimi kadife kimi deri ceketli adamlar.  Elleri kalem tutan yazarlar, gazeteciler, senaristler... Herhangi bir isim altında internet ortamında bir araya gelen entelektüel bir oluşuma, edebiyat birlikteliği de diyebileceğimiz bir oluşuma kim itiraz edebilir ki? Ama o fotoğraf, yan yana omuz omuza duran o erkekler, o erkesi tavırlar, ellerindeki silahları (oyuncak olduğunu umut ettiğimiz filintaları) bize doğrultmuş olmaları, düşüncede bile olsa kendilerini çete olarak tanıtmaları, canlarını sıkan bir şey olduğunda vurup kırmaktan, dövüp sövmekten zevk aldıklarını ifade etmeleri (yine de yapmamak gerektiğini salık veriyorlar elbette), düşündürüyor işte, ortamda rahatsız edici bir şeyler var diyor. Neler var peki?  Bu adamlar yan yana durmuş niye üstümüze üstümüze geliyor?

Sanat hayat içindir

Diyeceksiniz ki hiç mi espri anlayışın yok kardeşim… Sanatın ne sanat ne de toplum için olduğunu, sanatın sade ve sade hayat için olduğunu düşünürüm ben. Edebi düzlemde her türlü deneysel çalışmaya, insan varlığının en uç noktalarında gezinmeye varım, ama bir internet geyiği uğruna, kendi cemaatini yaratma (belki), yandaşlarına güzellemeler yazma (valla yazıyorlar), birbirini pohpohlama( o da var), ego yıkama yağlama adına, gündelik dilde şiddetin içselleştirilmesine sonuna kadar karşıyım. Söz konusu şiddet olunca, ister dilde ister gündelik hayatta, hiç espri kaldıramıyorum.

Uygarlık dediğimiz şeyin erildir dili ve bu büyük hikaye temelde insanlığın doğaya karşı verdiği mücadeleyi anlatır. Doğayı kaosla, dişil olanla özdeşleştirir ve öyle verir mücadelesini. Yanlış anlaşılmasın, kazanılmış bir savaştır bu ve her gün her an yeniden yeniden kazanılır zaten. Başarıdan başı döner insanlığın, döner de, yan etkileri hasar verici olur yine de. Kadınında erkeğinde, ruh içinde kocaman kalır, yer eder kara delikleri. Yine yanlış anlaşılmasın, hep beraber ruhsal bir bilinçle doğaya dönelim diyen, yeni çağcılardan değilim. Ancak bu durmaksızın kazanılan savaşta elde ettiğimiz fiziksel-teknolojik gelişim, ruhani evrimlerimizi bir nebze olsun geliştirmemiştir. Evrim basamağının uygarlık noktasında takılıp kaldıysak eğer, bir parça titreyip kendimize gelmemiz, kadını erkeği içimizdeki eril canavarla bir parça da olsa mücadele etmemiz, olmadı en azından yüzleşebilme cesareti göstermemiz gerekli değil midir? 

Bu gün geldiğimiz noktada aydınlama dediğimiz şey, eril dilden ve ataerkinden kopma mücadelesi olmalıdır, başka bir şey değil. Hal böyleyken aydın olduğunu varsaydığımız, bir beş on yıl sonra içlerinden en az yedi sekizinin kanaat önderi olacağını öngördüğümüz erkeklerin omuz omuza, erkek erkek üstümüze üstümüze gelmeleri, ülkenin durumu malum, ataerkine karşı verilmesi gereken mücadele de kadın kısmını, kadın düşüncesini yanlarına almamaları akil midir, yoksa nedir? Daha kaç erkek birliğine, toplaşmasına, okuluna, ekolüne, derneğine ihtiyacımız var acaba? Eril dille yazılmış daha kaç baskın şiire, hikayeye, düşünceye… 

Aradım taradım, gezdim dolaştım sitenin içinde, bu adamları yan yana tutan şey ne acaba diye? İslamcı, muhafazakar, solcu, liberal, hepsinden var. Yan yana durmaları barışçıl bir aydın çabası büyük ihtimalle. Ne güzel… En azından ben öyle yorumluyorum, ancak içlerinde edebi, entelektüel düzlemde tartışma olmaması, tedirgin edici geliyor. Aka kara diyecek ölçüde farklı dünya görüşleri olan insanların kuzu kuzu birbirlerine alkış tutması, teslimiyetçi durması kanımı donduruyor. Tartışma derken kavgayı ve ayrışmayı kast etmiyorum ya, edebiyat adına sitede hiçbir şey bulamıyorum. Düşünceler, fikirler, toplumsal ve siyasal kaygılar tek bir potada eriyorsa eğer, erime nihayete erdiğinde o tek potanın alacağı son ve tek şekilden endişe ediyorum. Çoksesli olmak uğruna çoksesliliğini yitirme tehlikesi mi bu? Öyle olmamasını umut ediyorum.