E-postalar, telefon konuşmaları ve bir süre sonra yapboza dönen tablo çalışmaları sonucunda (yorgun ve) gururluyuz. İşte 2016 yılının "öne çıkan" 50 romanı!

Söz konusu liste, bu yıl içinde basılan binlerce roman arasından hangilerinin “öne çıktığını” (en çok okunan, en çok satan, en çok sevilen, belki hayal kırıklığı yaratan ya da beklentileri karşılayamayan ama hakkında en çok tartıştığımız romanları kapsayan bir ifade olarak “öne çıkan”) göstermek için hazırlandı. Bu yıla dair bir bellek oluşturmak niyetiyle. Ama, mutlak anlamıyla "en iyi"leri göstermek amacıyla, hiç değil. Çünkü, edebiyatın içinde nefes alan bir ekip olarak, yazının numaralanıp sıralanamayacağını, dışarda kalanın içeridekinden pek çok açıdan daha iyi olabileceğini; içeride olanın bile hakkaniyetle değerlendirilemeyeceğini ve hatta belki de, dışarıda kalan o bir tanecik romanın gelecek yüzyıllara kalacak yegane yapıt olma olasılığını barındırdığının farkındayız elbette.

Yerli romanların ağırlığı

Yılın öne çıkan romanlarını belirlemede altıncı yılımız. Geriye dönüp baktığımızda, ilk iki yılın listesinde telif romanlar ile çeviri romanların neredeyse eşit sayıda yer aldıklarını görmüştük. Sonraki yılların listelerinde ise, özellikle ilk sıralarda yerli romanların bir ağırlığı vardı; benzer bir durum, 2016 listesi için de geçerli. Listenin genelinde çeviri romanların sayısı daha fazla olmasına rağmen, ilk sıralarda yine yerli romanlar yer alıyor çoğunlukla.

Şu Finnegans Wake "meselesi"

Serileriyle geçen yılın çokça konuşulanları arasında yer alan Elena Ferrante ve Karl Ove Knausgaard, bu yıl da “devam” kitaplarıyla listedeler. (Gerçi Ferrante, daha çok, gerçek kimliğine dair haberler nedeniyle ön plana çıktı.) Ama bu yılın asıl “mesele”lerinden biri, hiç kuşkusuz, Finnegans Wake’di. Daha doğrusu onun Türkçedeki yolculuğu. James Joyce’un şimdiye kadar çok az dile çevrilebilmiş bu kitabının, birbirine yakın sayılabilecek tarihlerde iki farklı Türkçe çevirisi yayımlandı. Açıkçası bizim listemizde de bir karışıklığa sebep oldu! Seçimi yapan isimlerden bazıları Aylak Adam’ın yayımladığı Finneganın Vahı’nı, bazıları da Sel Yayıncılık’ın yayımladığı Finnegan Uyanması’nı seçerken, doğrudan Finnegans Wake yazanlar da vardı. Her ne kadar Finnegan Uyanması, yayımlanma tarihi olarak bu listenin kapsamı dışında kalmış olsa da, bu yılın farklı yönleriyle en çok tartışılan bu konusuna Finnegans Wake adı altında, genel bir çerçeve içinden bakmak gerektiğini düşünerek her iki çeviriyi de bir arada değerlendirme kararı aldık. 

Son bir not: 1 Kasım 2015 ile 1 Kasım 2016 tarihleri arasında yayımlanmış 50 romanı, 63 isim belirledi. Herkes kendi 10 kitabını önerdi ve ortaklıklar üzerinden, ortaya bu liste çıktı. Yani seçicilerin her biri, tüm listeden sorumlu değil. Hatta, belki de, bir seçicinin hiç mi hiç beğenmediği bir kitap bu listeye en tepeden girmiş olabilir. Ne ki, bu bizim gözümüzde, kaçınılması gereken bir durum değil.

1.    Kuşlar Yasına Gider - Hasan Ali Toptaş - Everest Yayınları (Hakkındaki yazı için tıklayın!)

2.    Kırmızı Saçlı Kadın - Orhan Pamuk - YKY

3.    Finneganın Vahı - James Joyce, Çev. Umur Çelikyay Aylak Adam ve Finnegan Uyanması - James Joyce, Çev. Fuat Sevimay - Sel Yayıncılık (Hakkındaki yazı için tıklayın!)

4.    Öyle miymiş? - Şule Gürbüz - İletişim Yayıncılık (Hakkındaki yazı için tıklayın!)

5.    Körburun - Hikmet Hükümenoğlu - Can Yayınları  (Hakkındaki yazı için tıklayın!)

6.    Âşık Bir Adam - Karl Ove Knausgaard, Çev. Ebru Tüzel Haydar Şahin - Monokl (Hakkındaki yazı için tıklayın!)

7.    Sincaplı Gece - Cem Akaş - Can Yayınları

8.    Ucunda Ölüm Var - Kemal Varol - İletişim Yayıncılık (Hakkındaki yazı için tıklayın!)

9.    Merhume - Murat Uyurkulak - April Yayıncılık (Hakkındaki yazı için tıklayın!)

10.   Kalabalıkta Yüzler - Valeria Luiselli, Çev. Seda Ersavcı - Siren Yayınları (Hakkındaki yazı için tıklayın!)

11.   Seyrek Yağmur - Barış Bıçakçı - İletişim Yayıncılık (Hakkındaki yazı için tıklayın!)

12.   Doppler - Erlend Loe, Çev. Dilek Başak -  YKY (Hakkındaki yazı için tıklayın!)

13.   Sputnik Sevgilim - Haruki Murakami, Çev. Ali Volkan Erdermir - Doğan Kitap

14.   Puşkin Tepeleri - Sergey Dovlatov, Çev. Ayşe Hacıhasanoğlu - Jaguar Kitap (Hakkındaki yazı için tıklayın!)

15.   Yaşamak - Yu Hua, Çev. Bahar Kılıç - Jaguar Kitap (Hakkındaki yazı için tıklayın!)

16.   Unutkan Ayna - Gürsel Korat - YKY

17.   Amerikana - Chimamanda Ngozi Adichie, Çev. Zeynep Çiftçi Kanburoğlu - Can Yayınları  (Hakkındaki yazı için tıklayın!)

18.   Berber - Tayfun Pirselimoğlu - İletişim Yayıncılık (Hakkındaki yazı için tıklayın!)

19.    Öğle Yemekleri - Evelio Rosero, Çev. Seda Ersavcı - Can Yayınları

20.    Ordular - Evelio Rosero, Çev. Süleyman Doğru - Can Yayınları

21.    Çerçeve - Rachel Cusk, Çev. Lale Akalın - YKY (Hakkındaki yazı için tıklayın!)

22.    Gölge - İsmail Güzelsoy - Doğan Kitap

23.   Kalan - Tom McCarthy, Çev. Çiğdem Erkal İpek - Jaguar Kitap (Hakkındaki yazı için tıklayın!)

24.   Çember - Dave Eggers, Çev. Handan Balkara - Siren Yayınları (Hakkındaki yazı için tıklayın!)

25.   Tersane - Juan Carlos Onetti, Çev. Suna Kılıç - Alef (Hakkındaki yazı için tıklayın!)

26.   33 Devrim - Canek Sánchez Guevara, Çev. Seda Ersavcı - Encore

27.   Müptezeller - Emrah Serbes - İletişim Yayıncılık

28.   Dublinesk - Enrique Vila-Matas, Çev. Pınar Aslan - İthaki Yayınları  (Hakkındaki yazı için tıklayın!)

29.   Yalnızlar İçin Çok Özel Bir Hizmet - Murat Gülsoy - Can Yayınları

30.   Gözyaşı Konağı - Şebnem İşigüzel - İletişim Yayıncılık (Hakkındaki yazı için tıklayın!)

31.   Yetenek - Vladimir Nabokov, Çev. Sabri Gürses - İletişim Yayıncılık

32.   Zift - İsahag Uygar Eskiciyan - Sel Yayıncılık

33.  Kadife Bey - Richard Skinner, Çev. Yusuf Eradam - Kara Plak (Hakkındaki yazı için tıklayın!)

34.  Bitik Adam - Giovanni Papini, Çev. Sinem Carnabuci - Monokl

35.  Karanlık Çağ - Murat Başekim - Olasılık (Hakkındaki yazı için tıklayın!)

36.   Basit Bir Hikâye Virgül Yüz Sayfa - Peter Esterhazy, Çev. Gül Benderli - Everest Yayınları

37.   Kibritleri Çok Seven Küçük Kız - Gaétan Soucy, Çev. Aysel Bora - Can Yayınları

38.   Karnaval - Rawi Hage, Çev. Avi Pardo - Everest Yayınları (Hakkındaki yazı için tıklayın!)

39.   Günün Birinde - Yavuz Ekinci - Doğan Kitap

40.   Barış Makinesi - Özgür Mumcu - April Yayıncılık  (Hakkındaki yazı için tıklayın!)

41.    Karakol Cinayetleri - Armağan Tunaboylu - Maceraperest Kitaplar (Hakkındaki yazı için tıklayın!)

42.    Finkler Sorunu - Howard Jacobson, Çev. Giray Türkmen - Pegasus Yayınları

43.   Çocuk Yasası - Ian McEwan, Çev. Roza Hakmen - YKY

44.   Kayıp Kızın Hikâyesi - Elena Ferrante, Çev. Eren Yücesan Cendey - Everest Yayınları

45.    Pazartesi Cumartesiden Başlar - Arkadi ve Boris Strugatski, Çev. Hazal Yalın - İthaki Yayınları (Hakkındaki yazı için tıklayın!)

46.    Arcturus'a Yolculuk - David Lindsay, Çev. Çağlar Kök - İthaki Yayınları (Hakkındaki için tıklayın!)

47.    Kafamdaki Hayaletler - Paul Tremblay, Çev. Zeliha Babayiğit - Numen (Hakkındaki yazı için tıklayın!)

48.    Sessiz Ricat - Şahan Şahnur - Aras Yayıncılık

49.    Prater’in Menekşesi - Christopher Isherwood, Çev. Betül Kadıoğlu - YKY

50.    4 Hane 1 Teslim - Eyüp Aygün Tayşir - İletişim Yayıncılık

Kimler seçti?

A. Ömer Türkeş, Abbas Bozkurt, Adalet Çavdar, Ahmet Ergenç, Alican Saygı Ortanca, Ani Ceylan Hazinedar, Arzu Erol, Asuman Kafaoğlu-Büke, Aydın Baran Gürpınar, Aykut Ertuğrul, Aysu Önen, Bâki Ayhan T., Behçet Çelik, Behlül Dündar, Berrak Göçer, Burcu Arman, Burcu Bayer, Can Semercioğlu, Cem İleri, Cem Tunçer, Cenk Gündoğdu, Ceyhan Usanmaz, Çimen Günay Erkol, Darmin Hadzibegoviç, Derviş Şentekin, Ece Karaağaç, Egem Atik, Emre Bayın, Eray Ak, Esra Ertan, Faruk Duman, Fatih Altuğ, Gökçe Gündüç, Hakan Bıçakcı, Halil Türkden, Hande Öğüt, İpek Şoran, Kıvanç Koçak, Levent Cantek, Mehmet Erkurt, Mehmet Said Aydın, Mert Tanaydın, Merve Ünsal, Murat Can Aşlak, Mustafa Çevikdoğan, Müge Karahan, Nazan Maksudyan, Nilay Kaya, Oğuz Eren, Onat Bahadır, Özge Uysal, Seçil Epik, Seda Ateş, Seda Ersavcı, Seval Şahin, Şima İmşir Parker, Süreyyya Evren, Süha Oğuzertem, Tuğçe Isıyel, Tuğçe Özdeniz, Tülin Er, Yankı Enki, Yenal Bilgici.

Sürpriz! Yılın "göze çarpan" kapakları...

Bu yıl romanlara “farklı” bir gözle de bakıyoruz. Yine “50 roman seçkisi”ndeki kapsam dahilinde, roman kapaklarını da ön plana çıkaran bir liste hazırlamaya karar verdik. Hatta, yayınevlerinin artık kitap kapaklarının tasarımı konusuna, geçmiş yıllara oranla çok daha dikkat ettikleri bir dönemde bu bakış için geç bile kaldığımızı düşünüyoruz. Dolayısıyla “50 roman seçkisi”ni yayımladığımız bu sayıda aslen mimar, fotoğrafçı, akademisyen, reklamcı, tasarımcı olarak tanıdığımız ama özellikle kitaplarla da yakından ilgilendiğini bildiğimiz isimlerden oluşan 20 kişilik bir “jüriyle” belirlediğimiz yılın “göze çarpan” özgün roman kapaklarına da yer veriyoruz.

Roman kapaklarında özellikle bir sıralama yapmadık. Kapakları değerlendiren isimlerin ilk sıralarındaki kapakların hepsini koyup kalan listeyi de en çok oy alanlarla tamamladık. Sayfanın en altında da, bir şekilde kapsam dışında kalan (tür olarak, yayımlanma tarihi açısından...) ama listeyi belirleyen 20 ismin çoğunun aklına gelen kapaklara da yer verdik.
Umarız bu kategoriyi de geleneksel hale getirebiliriz...

33 - Jaguar Kitap - Tasarım: David Drummond

Barış Makinesi - April Yayıncılık - Tasarım: Murat Yılmaz, Murat Bektaş

Bayan Ming'in Hiç Olmayan On Çocuğu - Doğan Kitap - Tasarım: Geray Gençer

 Bu, Şimdiki Zaman Kipinde Yazılmalıydı - Pinhan Yayıncılık - Tasarım: Erdem Yılmaz

Dünyanın Leşleri - Alakarga - Tasarım: Mehmet Bayraktar

İtiraflar - Doğan Kitap - Tasarım: Geray Gençer

Kader - Alef - Tasarım: Sinan Kılıç

Kasırga - Yordam Kitap - Tasarım: Savaş Çekiç

Müruruzaman Cinayetleri - Alakarga - Tasarım: Umut Pehlivanoğlu

Palyaço - Can Yayınları - Tasarım: Utku Lomlu

Son Patron - Can Yayınları - Tasarım: Utku Lomlu

Sputnik Sevgilim - Doğan Kitap - Tasarım: Geray Gençer

Wittgenstein Jr. - Kolektif Kitap - Tasarım: Deniz Akkol

Yaşamak - Jaguar Kitap - Tasarım: Jon Gray

Zift - Sel Yayıncılık - Tasarım: Gülay Tunç

Buzda Yürüyüş - Jaguar Kitap - Tasarım: David Drummond

Dank - April Yayıncılık - Tasarım: Murat Yılmaz, Murat Bektaş

Motto - Kapı Yayınları - Tasarım: Adnan Elmasoğlu

Vertigo - Can Yayınları - Tasarım: Utku Lomlu

Yüzücü - Doğan Kitap - Tasarım: Geray Gençer

Kimler seçti?

Ali Taptık, Ardan Ergüven, Atahan Yılmaz, Bahar Malik, Beste Miray Doğan, Ceyhan Usanmaz, Christopher Çolak, Cihan Demiral, Cihan Küçük, Delizia Flaccavento, Dilara Sezgin, Emre Tokcael, Erbil Sivaslıoğlu, Mehmet Ali Türkmen, Okay Karadayılar, Ömer Durmaz, Pınar Gökbayrak, Recep Eren, Tolga Şoran, Yekta Gürel.

Görsel: Mert Tugen